گرديدن آنست از وجهى بوجهى مثل گرداندن لباس و گرداندن انسان از طريقه‏اش. وَ إِلَيْهِ تُقْلَبُونَ عنكبوت:

21. يعنى بسوى او برگردانده ميشويد مثل ثُمَّ إِلَيْهِ تُرْجَعُونَ بقره: 28.

تقليب

بر گرداندن و آن براى كثرت و مبالغه است لَقَدِ ابْتَغَوُا الْفِتْنَةَ مِنْ قَبْلُ وَ قَلَّبُوا لَكَ الْأُمُورَ توبه: 48. از پيش فتنه جوئى كرده و كارها را بر تو آشفته نمودند وَ نُقَلِّبُهُمْ ذاتَ الْيَمِينِ وَ ذاتَ الشِّمالِ كهف: 18.

آنها را براست و چپ بر ميگردانديم.

انقلاب

انصراف و برگشتن.

وَ إِذَا انْقَلَبُوا إِلى‏ أَهْلِهِمُ انْقَلَبُوا فَكِهِينَ مطففين: 31. و چون نزد اهلشان بر گشتند شادمان برگشتند.

تقلّب

تحوّل و تصرّف در امور است. الَّذِي يَراكَ حِينَ تَقُومُ. وَ تَقَلُّبَكَ فِي السَّاجِدِينَ‏

شعراء: 218 و 219.

بنظر الميزان يعنى خدائيكه در حال قيام نماز تو را مى‏بيند و نيز تحوّل تو را در ميان ساجدان مى‏بيند اشاره است بنماز جماعت آنحضرت شايد مراد آن باشد كه خدا قيام و تلاش تو را در ميان مردمان خاضع بدين مى‏بيند طبرسى قيام را صلوة فرادى و تقلّب ... را نماز جماعت دانسته يعنى خدا در هر دو حال تو را مى‏بيند.

بقولى: خدا گردش تو را در اصلاب موحّدان از پيغمبرى به پيغمبرى مى‏بيند تا تو را پيغمبر بوجود آورد از ابن عباس و در روايتى از عكرمه و عطاء و آن از ابى جعفر باقر و جعفر صادق صلوات اللّه عليهما نقل شده كه فرمودند: «فى اصْلابِ النَّبيّينَ نَبى بَعْدَ نَبى حَتَّى اخْرَجَهُ مِنْ صُلْبِ ابيهِ مِنْ نِكاحٍ غَيْرُ سِفاحٍ مِنْ لَدُنْ آدَمَ عليه السّلام» (مجمع).

فَلا يَغْرُرْكَ تَقَلُّبُهُمْ فِي الْبِلادِ غافر: 4. مراد از تقلّب تصرّف و تلاش در كارهاى زندگى است.

وَ اللَّهُ يَعْلَمُ مُتَقَلَّبَكُمْ وَ مَثْواكُمْ محمد: 19. ظاهرا هر دو مصدر ميمى‏اند يعنى خدا گردش و اقامت شما را ميداند.