امانت داري1 و جانشينى خداوند در زمين، تكريم و تفصيل خداوند2 نسبت به انسان، بخشى از انسان شناسى قرآن كريم است. قرآن و احاديث پيشوايان دين اسلام، انسان را موجودى مختار و انتخاب گر معرفى نموده و با آياتى همچون؛ «لااكراه فى الدين قدتبيّن الرشد من الغي» (سوره ى بقره/ آيه ى 256) و «قل الحق هى ربكم فمن شاء فليؤمن و من شاء فليكفر» (سوره ى كهف/ آيه ى 29) روشن ساخته است كه عقيده و ايمان، قابل اجبار نيست. علاوه بر آزادى فلسفى، انواع ديگرى از آزادى مانند آزادى سياسى، آزادى انديشه، و آزادى بيان وجود دارد كه اسلام در آن زمينه ها نيز اظهار نظر كرده است.
آزادى سياسى، عبارت است از آزادى افراد در قانون گذارى و انتخابات و تابعيت قانون گذاران از اراده ى افراد جامعه. چنين آزادى از نظر اسلام وجود دارد كه شهيد صدر از آن به منطقة الفراغ ياد مىكند و مردم در آن دايره، حق قانون گذارى دارند. وى در اين باره مىنويسد: شريعت اسلامى، تنها منبع و مصدر قانون گذارى در جمهورى اسلامى است كه به سه دسته تقسيم مىشود: الف، احكام شرعى ثابت و واضح؛ ب، احكامى كه با اجتهاد مشروع به دست مىآيد كه توسط قوه ى قانون گذار، بنابه مصالح عمومى انتخاب مىشوند؛ ج، مواردى كه شريعت در آن ها حكم خاصى بيان نكرده و منطقة الفراغ است و مكلف را در آن موارد آزاد و رها نموده است. در اين جا قوه ى تشريعيه و قانون گذارى مىتواند بر اساس مصالح عمومى، نظرگاه مشخصى را ابراز كند. قوه ى مقننه و مجريه به انتخاب امت است زيرا آن ها صاحب حق اند كه از طرف خداوند به آن ها واگذار شده است. مجلس حل و
1 ـ انا عرضنا الامانه على السموات والارض و الجبال فابينَ ان يحملنها و اشفقنَ منها و حملها الانسان انه كان ظلوما جهولا (احزاب / 72). 2 ـ و لقد كرّمنا بنى آدم و حملنا هم فى البر والبحر و رزقناهم من الطيبات و فضلناهم على كثير ممن خلقنا تفضيلاً (اسراء / 70).