اديان و عقلانيت

ـ و نوح دعا قومه ليلاً من حيث عقولهم و روحانيتهم، فانّها غيب: و نوح قومش را دعوت كرد دعوت شبانه از حيث عقول و روحانيت‌شان.

زيرا شب، غيب است.

ـ و نهاراً دعاهم ايضا من حيث صورتهم و جستهم: و نيز قومش را دعوت مي‌كرد دعوت روزانه از حيث صورت‏ها و جسم‏هاي‌شان.

توضيح

يعني اين كه قرآن از زبان نوح آورده كه گفت: خدايا من اين مردم را شبانه روز پند دادم و هدايت كردم، مقصود او از «شب»، «غيب آن مردم» است و از «روز»، «ظاهر آن مردم» است.

تامل

1- گفتم كه معيار ابن عربي در تفسير قرآن همان معيارهائي است كه من در تعبير آن خواب به كار بردم و نيز در آن جا توضيح دادم كه محي‌الدين در تعبير رؤيا و فال بيني نيز كتاب نوشته است.

2- در اين جا به چند اصل از اصول بينش محي‌الدين، از نو توجه فرمائيد:

1)ـ باطن عالَم باطن خدا و ظاهر عالم، ظاهر خداست.

2)ـ باطن انسان، باطن خدا و ظاهر انسان، ظاهر خداست.

3)ـ تنزيه، در جهت باطن است و تشبيه، در جهت ظاهر.