از ابى جعفر امام باقر (عليه السلام) روايت است كه: «بهشت به ناگواريها و صبر احاطه شده و كسى كه در دنيا بر ناگواريها شكيبايى كند وارد بهشت مىشود و دوزخ را لذّتها و شهوتها احاطه كرده، و هر كس خويشتن را از آن لذّتها و شهوتها برخوردار كند به دوزخ در مىآيد.»
از پيامبر خدا (صلّى الله عليه وآله وسلّم) روايت شده كه فرموده است: «زمانى براى مردم فرا خواهد رسيد كه سلطنت جز از راه كشتن و طغيان به دست نيايد، و ثروت جز با غصب و بخل فراهم نشود، و دوستى جز به بيرون رفتن از دين و پيروى از هوس حاصل نگردد. هر كس آن زمان را درك و بر فقر صبر كند با آن كه بر تحصيل ثروت توانايى دارد، و بر دشمنى مردم شكيبايى كند با آن كه بر دوستى آنها تواناست، و بر ذلّت شكيبايى ورزد با آن كه بر تحصيل عزّت توانمند است خداوند پاداش پنجاه صدّيق از تصديق كنندگان مرا به او مىدهد.» اخبار در فضيلت صبر بىشمار است.
غزّالى مىگويد: آنچه ذكر شد بيان فضيلت صبر از طريق نقل بود امّا هر گاه بخواهيم از نظر واقع و ارزش آن را بشناسيم فهم آن منوط به آن است كه حقيقت صبر و معناى آن دانسته شود، زيرا فضيلت و رتبه صفت است و اين پيش از آن كه موصوف آنها شناخته شود دانسته نخواهد شد از اين رو ناگزيريم حقيقت و معناى صبر را ذكر كنيم.
بدان صبر يكى از مقامات دين و منزلى از منازل سالكين است، و همه مقامات دين تنها با سه امر انتظام مىيابد كه عبارتند از: معارف، احوال و اعمال. معارف همان اصول و منشأ احوال، و اعمال ثمره احوال است. معارف مانند درختان است و احوال شاخهها و اعمال ميوههاى آنهاست. اين امور سهگانه در همه مقامات و منازل سالكان جارى و برقرار است.
نام ايمان را گاهى تنها به معارف اختصاص مىدهند و زمانى بر همه اين امور اطلاق مىكنند، چنان كه در باب اختلاف واژه ايمان و اسلام در كتاب قواعد العقايد ذكر كردهايم. همچنين صبر وقتى كامل است كه مشتمل بر معرفتى سابق و حالتى حاضر باشد