در روايات اسلامى تعبيرات بسيار والايى درباره «جود»و«سخاء»ديده مى شود كه در نوع خود كم نظير است.روايات زير نمونه هايى است كه از ميان احاديث فراوانى گلچين شده است:
1- در حديثى از پيغمبر اكرم صلى الله عليه و اله آمده است:«السخاء خلق الله الاعظم (12) ، سخاوت،اخلاق بزرگ الهى است »
در واقع تمام سخاوتها در وجود ذى جود پروردگار متجلى است،زيرا هر چه داريم از اوست. نعمتهاى گوناگون،زمين و آسمان،حيات وجود ما،همه از اوست و هر جاسخاوتى است از سخاوت او سرچشمه گرفته است،زيرا اگر او مواهبى به ما نمى بخشيد،ما توان بخشش را نداشتيم،حتى صفت جود و بخشش نيز از مواهب اوست.
2- امام صادق عليه السلام مى فرمايند:«السخاء من اخلاق الانبياء و هو عماد الايمان ولا تكون المؤمن الا سخيا و لا يكون سخيا الا ذو يقين و همه عالية لان السخاء شعاع نور اليقين،و من عرف ما قصد هان عليه ما بذل،سخاوت از اخلاق انبياء است و ستون ايمان است و هيچ فرد با ايمانى وجود ندارد،مگر اين كه با سخاوت است و هيچ سخاوتمندى وجود ندارد،مگر اين كه داراى يقين و همت عاليه است،زيرا سخاوت،شعاع نور يقين است وآن كس كه بداند چه چيزى را قصد كرده،آنچه را كه بذل نموده در نظر او كم اهميت است » (13)
از اين حديث استفاده مى شود كه اين صفت والا بعد از ذات پاك الهى كه مبداسخاوت است در وجود انبياء،نشانه ايمان و يقين آنهاست.
3- در حديث ديگرى از امير مؤمنان عليه السلام آمده است:«تحل بالسخاء و الورع فهماحلية الايمان و اشرف خلالك،به سخاوت و ورع،خود را بياراى كه اين دو آرايش ايمان و برترين صفات توست.» (14)
اين تعبير نشان مى دهد كه اين صفت را از برترين صفات مؤمن به حساب آورده است.
4- در حديث ديگرى از همان امام بزرگوار آمده است:«السخاء ثمرة العقل والقناعة برهان النبل،سخاوت ميوه درخت عقل و خرد و قناعت دليل بر نجابت است » (15)
آنها كه در بخشش به ديگران «بخل »مى ورزند،اموال زيادى را فراهم كرده ومى گذارند و مى روند،در حقيقت اين گونه افراد عاقل نيستند،زيرا،زحمت بر دوش آنها بوده،بدون آن كه از اموالشان بهره مادى يا معنوى ببرند.كدام عاقلى چنين كارى مى كند!
5- در تعبير ديگرى از آن حضرت عليه السلام در مورد اهميت «سخاوت »به نكته لطيف ديگرى اشاره مى فرمايند:«غطوا معايبكم بالسخاء فانه ستر العيوب،عيوب خويش را باسخاوت بپوشانيد،زيرا سخاوت پوشاننده عيبهاست » (16)
صدق اين كلام مولى با تجربه به خوبى ثابت مى شود،اشخاص را مى بينيم كه عيوب گوناگونى دارند،ولى چون سخاوتمندند همه مردم به ديده احترام به آنها مى نگرند.
6- باز در تعبيرى ديگر از همان امام همام عليه السلام آمده است:«السخاء يمحص الذنوب و يجلب محبة القلوب،سخاوت،گناهان را پاك مى كند و دل ها را سوى سخاوت كننده فرامى خواند.» (17)
اين تعبير نشان مى دهد كه «سخاوت »كفاره بسيارى از گناهان است!
7- مولى الموحدين على عليه السلام درباره تاثير عميق محبت در جلب قلبها مى فرمايند: «مااستجلبت المحبة بمثل السخاء و الرفق و حسن الخلق،هيچ چيزى مانند سخاوت و مداراكردن و حسن خلق،جلب محبت نمى كند. (18)
8- رسول خدا صلى الله عليه و اله در اين باره مى فرمايند:«السخى قريب من الله قريب من الناس قريب من الجنة،سخاوتمند نزديك به خدا،نزديك به مردم و نزديك به بهشت است.» (19)
9- در حديث ديگرى از امام صادق عليه السلام آمده است:«شاب سخى مرهق فى الذنوب احب الى الله عز و جل من شيخ عابد بخيل،جوان سخاوتمند آلوده به گناه،نزد خدا محبوبتراز پيرمرد عابد بخيل است » (20)
به يقين اين «سخاوت »سبب امدادهاى الهى مى شود و سرانجام آن جوان آلوده رانجات مى دهد،ولى آن پير عابد بخيل به خاطر بخلش در گناه فرو خواهد رفت.
10- اين بحث را با حديثى از پيامبر اكرم صلى الله عليه و اله به عنوان حسن ختام پايان مى دهيم:
«تجافوا عن ذنب السخى فان الله آخذ بيده كلما عشر،از گناه و لغزش سخاوتمند صرف نظر كنيد،زيرا،هر زمان بلغزد،خداوند دست او را مى گيرد(و نجاتش مى دهد.) (21)
از مجموع احاديث بالا،ارزش و اهميت فوق العاده «سخاوت »در كلام پيشوايان اسلام مشخص مى شود و نشان مى دهد كه كمتر فضيلتى با آن برابرى مى كند.