اخلاق در قرآن کریم

ناصر مکارم شیرازی

جلد 2 -صفحه : 265/ 234
نمايش فراداده

3-ندامت و پشيمانى

سومين پيامد شوم «عجله »ندامت و پشيمانى است كه در احاديث گذشته به آن اشاره شد.چه بسيارند كسانى كه براى انجام كارها،قبل از فراهم شدن زمينه ها عجله كرده اند ونيروهايشان به هدر رفته و هرگز به مقصد و مقصود خود نايل نشده اند،در حالى كه اگركمى خويشتن دارى مى كردند،هرگز به چنان سرنوشتى مبتلا نمى شدند و چه بسياركسانى كه به خاطر دستپاچگى به سراغ چيزى رفته اند كه دشمن جان آنها بوده و آرزومى كنند كه اى كاش!به سراغ آن نمى رفتند. امير مؤمنان على عليه السلام مى فرمايند:«فكم من مستعجل بما ان ادركه ود انه لم يدركه، چه بسيارند افرادى كه براى چيزى عجله مى كنند كه اگر به آن دست يابند(فورا پشيمان مى شوندو)دوست دارند هرگز به آن نرسيده بودند.» (42)

4-هجوم اندوه و غصه

چهارمين پيامد منفى «عجله »در كارها،هجوم امواج اندوه و غصه،سوى انسان است،زيرا ناكامى ها و شكست هاى حاصل از عجله و دستپاچگى در بسيارى از اوقات،بسيار گران تمام مى شود و انسان را با اندوه فراوان روبرو مى كند.
حضرت امير مؤمنان على عليه السلام در يكى از كلمات قصارش در«غرر الحكم »مى فرمايند:
«العجل قبل الامكان يوجب الغصة (43) ،شتابزدگى پيش از فراهم شدن امكانات،سبب اندوه و غصه است »

5-فزونى لغزش ها

از پيامدهاى ديگر سوء آن،لغزش هاى فراوان است،زيرا تصميم گيرى صحيح نيازبه تامل و تدبر و دقت فراوان دارد و آن هم به صورت عجولانه و شتابزده امكان پذيرنيست و لذا افراد«عجول »غالبا گرفتار لغزش هاى مختلفى مى شوند،چه در تشخيص هدف و چه در راه وصول به آن. امير مؤمنان على عليه السلام مى فرمايد:«مع العجل يكثر الزلل،با عجله و شتابزدگى لغزش هاى فراوان پيش مى آيد» (44) .و نيز مى فرمايند:«من عجل كثر عثاره،هر كس شتاب كند،لغزش او بسيار خواهد بود.» (45)

6-فزونى خطاها

ششمين اثر عجله،«فزونى خطاها»است كه مى تواند با فزونى لغزش ها يكى باشد ومى تواند دو چيز محسوب شود،(خطا در تشخيص هدف است و لغزش در راه وصول به آن)
امير مؤمنان على عليه السلام مى فرمايند:«اصاب متان او كاد،اخطا مستعجل او كاد، افرادخويشتن دار يا به مقصد مى رسند و يا به طور نسبى موفق مى شوند و افراد عجول گرفتار خطامى شوند،يا به طور نسبى خطا مى كنند» (46)
به هر حال،زيانهاى ناشى از عجله و دستپاچگى،بيش از آن است كه مردم عادى فكر مى كنند، و جريمه اى كه انسان هاى عجول به خاطر عجله مى پردازند،قابل شمارش نيست.