وفاى به عهد در روايات اسلامى

در احاديث اسلامى در زمينه وفاى به عهد تعبيرات بسيار مهم و جالبى ديده مىشود كه بسيار پر معنى و آموزنده است.

در اينجا گلچينى از آن احاديث را در اختيار خوانندگان عزيز قرار مىدهيم:

1ـ پيامبر گرامى اسلام (صلّى الله عليه وآله) در يك جمله كوتاه مىفرمايد: «لا دِينَ لِمَنْ لا عَهْدَ لَهُ; كسى كه پايبند عهد و پيمان خود نيست دين ندارد». (1)

اين تعبير نشان مىدهد كه اگر تمام دين را در وفادارى نسبت به خالق و خلق خلاصه نكنيم حداقل يكى از اركان مهم دين، وفاى به عهد است. و لذا در تعبير ديگرى از اميرمؤمنان على (عليه السلام) آمده است: «اَصْلُ الدِّينِ اَداءُ الاَْمانَةِ وَ الْوَفاءِ بِالْعُهُودِ». (2)

2ـ در حديث ديگرى از همان حضرت مىخوانيم: ما اَيْقَنَ بِاللّهِ مَنْ لَمْ يَرْعَ عُهُودَهُ وَ ذِمَّتَهُ; كسى كه رعايت عهد و پيمان خويش را نكند، به خدا يقين و ايمان پيدا نكرده است». (3)

زيرا پيمان شكنان، منافع خويش را در عصيان پروردگار جستجو مىكنند، و اين دليل بر آن است كه پايه هاى اعتقادشان نسبت به توحيد افعالى سست و متزلزل است.

3ـ در فرمان معروف مالك اشتر، از مهمترين مسايلى كه على (عليه السلام) بر آن تأكيد مىكند مسأله وفاى به عهد در برابر هر كس و هر گروه است، مىفرمايد: «وَ اِنْ عَقَدْتَ بَيْنَكَ وَ بَيْنَ عَدُوِّكَ عُقْدَةً، اَوْ اَلْبَسْتَهُ مِنْكَ ذِمَّةً فَحُطَّ عَهْدَكَ بِالْوَفاءِ، وَ ارْعَ ذِمَّتَكَ بَالاَْمانَةِ، وَ اجْعَلْ نَفْسَكَ جُنَّةً دُونَ ما اَعْطَيْتَ فَاِنَّهُ لَيْسَ مِنْ فَرائِضِ اللّهِ شَىْءٌ النّاسُ اَشَدُّ عَلَيْهِ اِجْتِماعاً مَعَ تَفَرُّقِ اَهْوائِهِمْ وَ تَشَتُّتِ آرائِهِمْ مِنْ تَعْظِيمِ الْوَفاءِ بِالْعُهُودِ، وَ قَدْ لَزِمَ ذلِكَ الْمُشْرِكُونَ فِيما بَيْنَهُمْ دُونَ الْمُسْلِمِينَ لِمَا اسْتَوْبَلُوا مِنْ عَواقِبِ الغَدْرِ; اگر پيمان بين تو و دشمن بسته شد يا تعهد پناه دادن را به او دادى جامه وفا را بر عهد خويش بپوشان، و تعهدات خود را محترم بشمار، و جان خود را سپر تعهدات خويش قرار ده، زيرا هيچ يك از فرائض الهى نيست

1. بحارالانوار، جلد 69، صفحه 198، (حديث 26)

2. غررالحكم، حديث 1762.

3.غررالحكم، حديث 9577.