پس بر (عذاب ) آنان عجله مكن ، ما حساب آنها (وروز وساعت واعمال و حتّي نفس زدن آنان ) را شماره كنيم (تا موعدشان فرا رسد).
كلمه ي ((ازّ)) به معناي تحريك كردن شديد و از جاكندن است . ((ازّ القدر)) يعني ديگ چنان به جوش آمد كه هر چه در آن بود زير و رو شد.
رابطه ي شيطان با اهل ايمان ، ساده ودنبالش هشياري و توبه است .
(وسوس اليه ) (483) ولي رابطه ي شيطان با كفّار، رابطه اي سلطه گرانه است . (ارسلنا الشّياطين علي الكافرين ) نه ((الي الكافرين )). البتّه اين سلطه اي است كه كافر، خود زمينه ي آن را فراهم كرده است .
(انّما سلطانه علي الّذين يتولّونه ) (484) ممكن است مراد از فرستادن شيطان ها از سوي خدا، رها كردن آنها باشد; مثلا كسي كه سگ خود را نبندد و مانعش نشود مي گويند سگ خود را فرستاد.
در تفسير قمي آمده است : آيه ي (وارسلنا الشياطين ) درباره ي كساني نازل شده كه خمس و زكات خود را نمي پردازند، خداوند بر اينان سلطان يا شيطاني را مي فرستد تا آن مقدار از مالي كه از بابت خمس و زكات پرداخت نكرده اند، در غير راه خداوند مصرف نمايند.
امام صادق (ع) فرمود: روزهاي عمر انسان را پدر ومادر او نيز مي توانند بشمارند; پس مراد از (نعدّلهم عدّا) اين است كه ما شماره نفس هاي آنان را نيز مي دانيم . (485)
1- كساني كه كفر را انتخاب كردند و ولايت شيطان را پذيرفتند، خداوند شيطان ها را براي تشويق و تحريك آنان به فساد به سراغشان مي فرستد. (يكي از كيفرهاي كافران ، سلطه ي شيطان بر آنهاست ) (انّا ارسلنا الشّياطين علي الكافرين )
2- شيطان انسان را تحريك مي كند، ولي اجبار نمي كند. (تؤزّهم أزّا)
3- تحريك شيطان بسيار قوي است . (تؤزّهم أزّا)
4- هيچ چيز حتّي وسوسه هاي شيطان ، از اراده خداوند خارج نيست . (انّا ارسلنا... تؤزّهم أزّا)
5- كفر، مايه ي تحريك پذيري از شيطان است . (علي الكافرين تؤزّهم )
6- علم انبيا به مصالح و حوادث محدود است . (فلا تعجل عليهم )
7- لجاجت در كفر و دشمني ، پيامبري را كه خلق عظيم و سعه صدر داشت ، به درخواست عذاب براي آنان وادار كرد. (فلا تعجل عليهم )
8- سنّت خداوند بر مهلت دادن به مردم است . (نعدّلهم عدّا) برنامه هاي الهي منظّم و زمان بندي شده است ، پس در مرگ و هلاكت كافران عجله نكنيم . (فلاتعجل عليهم )
9- اوامر ونواهي ودستورات خود را مستدل بيان كنيد. (فلاتعجل ... انّما نعدّ لهم )
483-طه ، 120
484-نحل ، 100
485-تفسير صافي