دانستيم که ميان ايمان و عمل صالح از يک سو، و قرب الهي و نعمتهاي اخروي از سوي ديگر؛ و هم چنين ميان کفر و گناه از يک سو، و دوري از خدا و محروميت از نعمتهاي ابدي از سوي ديگر، تناسب مستقيم دارد. و نيز بين ايمان و عمل صالح با عذابهاي اخروي، و بين کفر و گناه با نعمتهاي ابدي، تناسب معکوسي برقرار است. و درباره اصل اين تناسبها از ديدگاه قرآن کريم، جاي هيچ گونه شک و شبهه اي نيست و انکار آنها به مثابه انکار قرآن است.
اما پيرامون اين مطلب ضروري،مسائلي مطرح مي شود که نياز به صحت و توضيح دارد. مانند اين که: آيا روابط مذکور، روابطي حقيقي و تکويني است يا صرفا تابع وضع و قرارداد است؟ و چه رابطه اي بين ايمان و عمل صالح و نيز بين کفر و گناه، وجود دارد؟ و آيا ميان خود اعمال نيک و بد هم تاثير و تاثري وجود دارديا نه؟ در اين درس، نخستين مساله را مورد بحث قرار داده توضيح خواهيم داد که روابط فوق الذکر، اموري جعلي و قراردادي نيستند.
چنان که بارها اشاره کرديم رابطه بين اعمال دنيويو نعمتها يا عذابهاي اخروي، از قبيل روابط مادي و معمولي نيست و نمي توان آن را بر اساس قوانين فيزيکي يا شيميايي يا... تفسير و تبيين کرد. و حتي تصور اينکه انرزي مصرف شده در اعمال انساني، بر اساس نظريه تبديل ماده و انرژي به يکديگر تحسم مي يابد و به صورت نعمتها يا عذابهاي اخروي، ظاهر