برادر فاضل , جناب آقاى جواد محدثى , ماخذ و منابع مراحل قيام با شكوه حسينى را با ذوق و سليقه خاص به خود, تنظيم كرده اند كه اينك تقديم حضورتان مى كنيم .
1. معرفى ماخذ براى اين محورها:
1. علل وانگيزه هاى نهضت عاشورا.
2. فسادهاى رژيم بنى اميه .
3.اهداف نهضت امام حسين( ع) .
4. مراحل نهضت (8 مرحله) .
5. آثار و نتايج نهضت .
6. شهداى آل ابيطالب .
7. شناخت كوفه .
8. ويژگيهاى ياران حسين( ع) .
9. گريه و سوگوارى .
10. زيارت كربلا.
11. شعر.
الف : كتابهاى تاريخى و نقل وقايع ( عربى - فارسى) .
ب : كتابهاى تحليلى ( عربى - فارسى) .
شناخت منبع براى هر بحثى , هم محقق را براى يافتن مطلب مورد نظر يارى مى دهد و هم علاقمندان به يك موضوع را به جاى و جايگاه هر بحث , آشنا مى سازد و تسهيلى براى مطالعه آنست .
ماه محرم , يادآور حماسه بزرگ و بى نظيراست , كه با فرا رسيدن اين ايام , بحث و مطالعه و سخن از عاشورا و نهضت امام حسين[ع] وانگيزه ها واهداف و ثمرات آن ,اوج مى گيرد واين روزها روز حسين و كربلا و حديث عشق و جهاد و شهادت است .
ازاين رو, در آنچه مى خوانيد, دو گونه منابع و كتابشناسى و ماخذشناسى تقديم شما مى گردد:
1. ماخذهاى ريز موضوعات مربوط به قيام كربلا در كتب مختلف .
2. كتابهاى مربوط به قيام سيدالشهدا عليه السلام .
در بخش نخست , هم از كتابهايى آدرس داده شده كه به طور مستقل به كربلا و قيام عاشورا مربوط است و هم جايگاه اين مباحث در كتب مختلف ديگر.
در بخش دوم , بيشتر كتابهايى كه درباره همين موضوع نگاشته شده , معرفى مى گردد.
يادآورى : تذكراين نكته پيش از شروع , ضرورى است كه در هر دو بخش , تنها گوشه اى از موضوعات و منابع و كتب معرفى شده , نه همه آنها, بديهى است كه ارائه يك كتابنامه مستقل و موضوعى , حجمى بسيار عظيم خواهد شد كه دراين مختصر نمى گنجد.
اين علل عبارت انداز:
1. تعهد و مسئوليت دينى واجتماعى امام حسين(ع) در برابراسلام و مسلمانان .
2.افزايش فسادها وانحرافات و ستمهاى بنى اميه .
3.امر به معروف و نهى از منكر.
4. به خطرافتادن موجوديت دين واساس اسلام .
5. غصب حكومت , توسط رژيم اموى و تسلط ناروا بر جامعه .
6.اعلام آمادگى كوفيان براى يارى امام در نهضت و قيام .
مجموعه اسباب فوق ,امام را به قيام واداشت تااحياگراسلام شود و از موجوديت دين دفاع كند.اما منابع بحث هاى فوق :
حياه الامام الحسين(ع) , ج 2.270, 280, 288.
پرتوى از عظمت حسين(ع) , .284.
حماسه حسينى , ج 2.9 ج 3.179, 239, 155, 171.
اسوه هاى جاويد.98.
شيعه و زمامداران خود سر, .90.
شيعه دراسلام , .133.
شهيد جاويد, .17, 341.
بررسى تاريخ عاشورا, .69, 105.
بعثت , غدير, عاشورا, گفتار ششم .
عاشورا, شكست پيروز؟.
سلام بر عاشورا, ف -صلواتى .
چراامام حسين(ع) قيام كرد؟ محمدتقى شريعتى .
سيرى كوتاه در حماسه اى بزرگ , حريرى .
فلسفه انقلاب امام حسين(ع) , يحيى نورى .
انگيزه قيام امام حسين(ع) , /05/
عاشورا, على - صاد.21.
تاريخ الشيعه ,.25
ارزيابى انقلاب امام حسين(ع) , .149.
عاشورا چه روزى است ؟.185.
چهارده اختر تابناك , .107.
پيشوايان ما, .114.
دودمان ننگين و ضداسلام بنى اميه , در زمينه مختلف اجتماعى , سياسى , اقتصادى و...از فسادهايى برخوردار بود كه قيامى براى ريشه كن ساختن لازم داشت .اين فسادهااز سالها پيش شروع شده بود كه با مرگ معاويه و به خلافت رسيدن يزيد, به اوج خود رسيد و قيام حسينى را در پى داشت . اهم اين فسادهاازاين قرار بود:
1.اسلام زدايى و تحريف معارف دين و بدعت گذارى .
2. ترويج فرهنگ جبر و سكوت و تسليم .
3. غارت بيت المال مسلمانان و صرف آن در راه منافع واميال شخصى .
4. فساداخلاقى و ترويج شراب و شهوت و قمار واحياى ضدارزشهاى دوران جاهلى .
5. به كار گماردن عناصر نالايق و فاسد, تنها به دليل[ اموى] بودن .
6. حيله گرى و تزوير و تبليغات دروغين .
7. كينه و عداوت آنان بااولاد على عليه السلام .
8. محروم كردن شيعه از حقوق سياسى ,اجتماعى واقتصادى .
9. كشتارهاى دسته جمعى مسلمانان و سركوب آنان در شهرها.
10. دستگيرى و كشتن چهره هاى درخشان وانقلابى و آگاه و مسلمان .
11. بيعت گرفتن اجبارى از مردم و سران , به نفع يزيد.
در كتبى كه ذكر مى شود, بيشتر مسائل فوق آمده است ولى نسبت به دو موضوع , به طور مشخص , منبع ذكر مى كنيم ,اما منابع كلى براى محورهاى بالا:
حياه الامام الحسين(ع) , ج 2.154, 282, 119, 166.
پرتوى از عظمت حسين(ع) , .262, 278, 252, 339.
معاويه , سردسته تبهكاران , .502, 358, 432, 385.
معاويه و تاريخ , .145, 209.
قيام حسين(ع) , شهيدى , .13.
الغدير, ج 11.16.
درسى كه حسين به انسانها آموخت , .107.
شيعه و زمامداران خود سر.65.
سلام بر حسين(ع) , .20.
الامامه والسياسه , ج 1.204.
ارزيابى انقلاب امام حسين(ع) , .71.
درباره جنايات و كشتار و زندانى كردن و كشتن بزرگان شيعه و مبارزان علوى :
تاريخ الشيعه , .20.
معاويه و تاريخ , .115.
ادب السياسه , .14.
الغدير, ج 10.257, ج 11.37.
صلح امام حسن(ع) ,.431.
درسى كه حسين(ع) به انسانها آموخت , .107.
تاريخ بعقوبى (ترجمه ), ج 2.161.
قمقام زخار,.185.
حياه الامام الحسين(ع) , ج 2.120,138, 166.
درباره بيعت گرفتن به نفع يزيد:
نهضه الحسين(ع) , شهرستانى , .43.
قمقام زخار,.230.
معصوم پنجم , .114.
درسى كه حسين(ع) به انسانها آموخت , .78,132.
حياه الامام الحسين(ع) , .176.
مع الحسين فى نهضته ,.43.
تاريخ طبرى , ج 4.224.
خطابه زينب كبرى , .218.
سلام بر حسين , .17. بحارالانوار, ج 44.311.
معاويه سردسته تبهكاران , .411.
اعيان الشيعه , ج 1.583.
الغدير, ج 1.227.
حماسه حسينى , ج 3.126.
الامامه والسياسه , ج 1.165.
تاريخ تحليلى اسلام , .160.
اوراق سياه شمس گيلانى .
الامام الحسين بن على الشهيد, .41.
منظور هدفهايى است كه سيدالشهداء, رسيدن به آنها, يا تحقق آنها را, پس از شهادتش , در نظر داشت .اين اهداف , كه در سايه قيام كربلا تحقق يافت , به نحوى از آثار و ثمرات نهضت عاشورا هم به حساب مى آيد. ازاين رو, در مجموع ,اين اهداف و آثار به اين صورت مطرح مى گردد:
1. زنده كردن اسلام .
2. آگاه ساختن مسلمانان وافشاى ماهيت واقعى امويان .
3.احياى سنت نبوى و سيره علوى .
4.اصلاح جامعه و به حركت در آوردن امت .
5.از بين بردن سلطه استبدادى بنى اميه بر جهان اسلام .
6. آزادسازى اراده ملت از محكوميت سلطه و زور.
7. حاكم ساختن حق و نيرو بخشيدن به حق پرستان .
8. تامين قسط و عدل اجتماعى واجراى قانون شرع .
9.از بين بردن بدعتها و كجرويها.
10. تاسيس يك مكتب عالى تربيتى و شخصيت بخشيدن به جامعه .
اما منابع اين بخش :
حياه الامام الحسين(ع) , ج 3.440و449 ج 2.361, 340, 394.
انقلاب تكاملى اسلام , 748, 858.
شهيد جاويد, 391.
حماسه حسينى , ج 1.161 ج 2.181.
پرتوى از عظمت حسين(ع) , .419, 431, 436, 446, 429.
درسى كه حسين(ع) به انسانها آموخت , .193.
نهضة الحسين(ع) , .155.
پيشواى شهيدان , .285.
زينب در كاروان كوفه و شام , .217.
الوقايع والحوادث , ج 4.70 ج /11/5 عاشورا چه روزى است ؟ .185.
پيشوايان ما, .148.
تاريخ تحليلى اسلام , .169.
ارزيابى انقلاب امام حسين , .233.
دراين بخش , بيشتر پيگيرى تاريخى رخدادهايى است كه از آغاز تا به انجام , بوده كه خود, به چندين مرحله تقسيم مى شود. منابع هر مرحله را جدا جدا بر مى شماريم :
سلام بر حسين(ع) , .24.
الفباى فكرى امام حسين(ع) , .100.
مقتل الحسين , مقرم , .157.
مع الحسين فى نهضته , .59.
انقلاب تكاملى اسلام , .778.
راه حسين ,/11
بحارالانوار, ج 45.1 تا135.
سيره الائمه الاثنى عشر, ج 2.40.
قمقام زخار, .257.
منتهى الامال , ج 1.297.
ارشاد مفيد, ج 2.29.
معصوم پنجم ,.124.
امام حسن و امام حسين (ع) , 129.
الانتفاضات الشيعيه , .356.
حياه الامام الحسين (ع) , ج 3.259, 297.
انقلاب تكاملى اسلام , 780.
نهضه الحسين(ع) , 47.
قيام حسين(ع) , 47 .
قمقام زخار, 270.
منتهى الامال , ج 1.289.
اعيان الشيعه , ج 1.587.
الدوافع الذاتيه لانصارالحسين(ع) , .51.
ارشاد مفيد, ج 2.32.
عوالم ( الامام الحسين ), .313.
معصوم پنجم ,.127.
امام حسن وامام حسين(ع) , .148.
پيشواى شهيدان , 121.
سيره امامان , ج 3.106.
سلام بر حسين(ع) , 29.
الفباى فكرى امام حسين(ع) , 107.
كشف الغمه , ج 2.254.
نهضة الحسين(ع) , 57.
الوقايع والحوادث , ج 2.63.
موسوعه العقادالاسلاميه , ج 3.240.
منتهى الامال , ج 1.301.
سيره الائمه الاثنى عشر, 58.
حياه الامام الحسين(ع) , .121.
سلام بر حسين(ع) , .52.
الدوافع الذاتيه لانصارالحسين(ع) , .59/
راه حسين , .43.
قمقام زخار, .280.
:
ارشاد مفيد, .35.
شهيد جاويد, .257.
بررسى تاريخ عاشورا,.54.
تاريخ يعقوبى (ترجمه ), ج 2.179.
معصوم پنجم , .135.
اعيان الشيعه , ج 9.58.
موسوعه العقادالاسلاميه , ج 3.245.
بحارالانوار, ج 44.366.
نهضة الحسين(ع) , .71.
قيام حسين(ع) , .126.
راه حسين(ع) , .60.
امام حسن وامام حسين(ع) ,.168.
قمقام زخار, .301.
منتهى الامال , ج 1.307.
مقتل الحسين , مقرم , .165.
يك شب مهلت ,.40.
پيشوا شهيدان , 301.
سلام بر حسين(ع) , 76.
سيره امامان , ج 3.119.
درسى كه حسين(ع) به انسانها آموخت , .236.
الفباى فكرى امام حسين(ع) , .201.
حياه الامام الحسين(ع) , ج 2.337 تا 416.
امام حسين وايران , .28.
الشهيد مسلم بن عقيل , مقرم .
فداكارى مسلم بن عقيل , تجمه :ابوالفضل قاسمى .
مسلم بن عقيل , كمره اى , .108.
تاريخ طبرى , ج 4.286.
حياه الامام الحسين(ع) , ج /09/3
پرتوى از عظمت حسين(ع) , .301.
الفباى فكرى امام حسين(ع) , .155.
درسى كه حسين(ع) به انسانها آموخت , .251.
نهضه الحسين(ع) , .65.
اعيان الشيعه , ج 1.593.
قمقام زخار, .325.
قيام حسين(ع) , .147.
راه حسين(ع) , .121.
ارشاد مفيد, .67.
منتهى الامال , ج 1.320.
الدوافع الذاتيه لاصحاب الحسين , .135.
سيره الائمه الاثنى عشر, .65.
مع الحسين فى نهضته , .159.
امام حسن وامام حسين(ع) , .175.
يك شب مهلت , .49.
پيشواى شهيدان , .145.
سلام بر حسين , .91.
بررسى تاريخ عاشورا, .108.
اعيان الشيعه , ج 1.598.
تاريخ طبرى , ج 4.321.
قمقام زخار, .366.
ارشاد مفيد, .75.
الدوافع الذاتيه , .196.
معصوم پنجم , .216.
سيره الائمه الاثنى عشر, ج 2.72.
مقتل الحسين , مقرم , .245.
مع الحسين فى نهضته , .183.
امام حسن وامام حسين(ع) , .199.
يك شب مهلت , .62.
كشف الغمه , ج 2.257.
الوقايع والحوادث , ج 2.89.
درسى كه حسين به انسانها آموخت , .270.
الفباى فكرى امام حسين(ع) , .287.
حياه الامام الحسين(ع) , ج 3.91.
قمقام زخار, .366.
نهضه الحسين(ع) , .91.
تاريخ طبرى , ج 4.321.
اعيان الشيعه , ج 1.598.
بررسى تاريخ عاشورا, .108.
منتخب التواريخ , .230.
بررسى تاريخ عاشورا, .128.
خون خدا, .86.
اعيان الشيعه , ج 1.601.
امام حسين وايران , .456.
حياه الامام الحسين(ع) , ج 2.159 و 271, ج 3.203.
درسى كه حسين(ع) به انسانها آموخت ,.285.
الوقايع والحوادث , ج 2.270, ج 3.165.
سيره امامان , ج 3.178.
سلام بر حسين(ع) , .116.
اولين تاريخ كربلا (ترجمه مقتل ابى مخنف ), .125.
اسوه هاى جاويد, .139.
پيشواى شهيدان , .197.
مقتل الحسين , مقرم , .271.
مع الحسين فى نهضته , .221.
عوالم ( الامام الحسين ), .324.
ارشاد مفيد, .114.
منتهى الامال , ج 1.394.
قيام حسين(ع) , 170.
راه حسين(ع) , 209.
قمقام زخار, .403, 447.
ائمتنا, دخيل , ج 1.231.
نهضه الحسين(ع) , .137.
دراين بخش , حوادث طول اسارت و پس از شهادت امام و ماجراهاى كوفه و شام وافشاگرى هاى موثر و بيدارگر عليه رژيم حاكم هم مورد نظراست :
منتهى الامال , ج 1.401.
نهضه الحسين , .143.
قمقام زخار, .515.
معصوم پنجم , .302.
تاريخ يعقوبى (ترجمه ), ج 2.182.
حماسه حسينى , ج 1.313.
زندگانى على بن الحسين , (شهيدى ), .49.
بررسى تاريخ عاشورا, .148.
اعيان الشيعه , ج 1.612.
امام حسين وايران , .464.
شهيد جاويد, .337.
زينب در كاروان كوفه و شام , .59.
اسوه هاى جاويد, .113, 143.
يك شب مهلت , .156.
بحارالانوار, ج 45.137.
قيام حسين(ع) , .184.
عوالم ( الامام الحسين ), .353.
مع الحسين فى نهضته , .293.
مقتل الحسين , مقرم , .402, 385.
امام حسن وامام حسين(ع) , 250.
خطابه زينب كبرى , .257.
پيشواى شهيدان , .237.
سيره امامان , .183.
الوقايع والحوادث , ج 3.241, ج 4.30.
درسى كه حسين به انسانها آموخت , .302.
حياة الامام الحسين(ع) ج 3.299 تا 400.
كشف الغمه , ج 2.275.
در بخش مربوط به اهداف نهضت , به طور ضمنى به آثار آن هم اشاره و برخى منابع آن معرفى گشت .
آن آثار, به طور دسته بندى شده ترى باز هم ياد مى شود و تنها به معرفى منبع براى يكى از آن آثار (نهضت هاى پس از عاشورا) مى پردازيم .
اما آثار و نتايج حاصله از حادثه كربلا:
1. قطع نفوذ دينى بنى اميه برافكار مردم .
2.احساس گناه و شرمسارى در جامعه , به خاطر يارى نكردن حق و كوتاهى دراداى تكليف .
3. پديد آمدن مكتب جديداخلاقى وانسانى ( ارزشهاى نوين عاشورايى و حسينى ).
4. فرو ريختن ترسها و رعبهاازاقدام و قيام .
5. رسوايى يزيديان و بانداموى حاكم .
6. بيدارى روح مبارزه در جامعه برضد ستم .
7. تقويت انگيزه هاى مبارزاتى مردم .
8. پديد آمدن انقلابهائى متعدد باالهام از كربلا.
9.الهام بخشى عاشورا به همه نهضت هاى رهايى بخش و حركتهاى انقلابى تاريخ .
10. تبديل شدن[ كربلا] به دانشگاه عشق وايمان و جهاد و شهادت , براى نسلهاى انقلابى شيعه .
11. به وجود آمدن يك مكتب و پايگاه نيرومند و عميق و گسترده تبليغى و سازندگى درباره چهره مقدس سيدالشهدا, عليه السلام , و شهادت آن حضرت .
و... آثار فراوان ديگر.
اين حركتهاى انقلابى عبارتست از:
انقلاب توابين .
انقلاب مختار.
انقلاب مدينه .
انقلاب مطرف بن مغيره .
انقلاب ابن اشعث .
انقلاب زيد بن على .
انقلاب ابى السرايا و...
اينكه به معرفى چند منبع , درباره چهار حركت ازاين انقلابها مى پردازيم :
قمقام زخار, .681.
بحارالانوار, ج 45.358.
تشيع , پايگاه انقلاب , .50.
مع الحسين فى نهضته , .431.
سلام بر حسين(ع) , .193.
قيام هاى شيعه در تاريخ , .79.
حياه الامام الحسين , ج 3.450.
تاريخ طبرى , ج 4.426.
اعيان الشيعه , ج 7.229.
پيغمبر و ياران , ج 3.243.
تشيع در مسير تاريخ , .199.
ارزيابى انقلاب امام حسين(ع) , .311.
مع الحسين فى نهضته ,.420.
سلام بر حسين , .172.
حياه الامام الحسين(ع) , ج 3.449.
تاريخ طبرى , ج 4.370.
موسوعه العقادالاسلاميه , ج 3.307.
ارزيابى انقلاب امام حسين(ع) , .319.
درسى كه حسين به انسانها آموخت ,.194.
قمقام زخار, .705.
قيام حسين ,.195.
تشيع , پايگاه انقلاب , .54.
قيام مختار ثقفى .
تاريخ طبرى , ج 4.487.
انتقام خونين .
ارزيابى انقلاب امام حسين(ع) , .324.
حياة الامام الحسين(ع) , ج 3.453.
سلام بر حسين , .211.
مع الحسين فى نهضته , .440.
عوالم ( الامام الحسين ), .649.
بحارالانوار, ج 45.332.
تاريخ الشيعه , 35.
خروج مختار.
انتقام كربلا, ضياء شاكر.
سيره و قيام زيد بن على , حسين كريمان .
الغدير, ج 3.69.
الوقايع والحوادث , ج 5.114.
مع الحسين فى نهضته , .483.
رهبر خونين انقلاب كوفه , عبدالرزاق .
مروج الذهب , ج 3.206.
اعيان الشيعه , ج 7.114.
مقاتل الطالبيين , .127.
ارزيابى انقلاب امام حسين , .338.
6. شهداى آل ابى طالب
شهيدانى كه از آل ابيطالب در ركاب امام , به شهادت رسيدند, گاهى در منابعى به طور مستقل ياد شده است ,از جمله :
مقاتل الطالبيين ,ابوالفرج اصفهانى .
ارشاد مفيد, .104.
حياة الامام الحسين , ج 3.241.
عوالم ( الامام الحسين ), .342.
معصوم پنجم , .264.
منتهى الامال , ج 1.372.
قمقام زخار, .430.
مع الحسين فى نهضته , .273255.
روحيات ,افكار, بى وفايى و... درباره كوفه و مردم آن , جاى تحقيقى گسترده دارد.
درباره شناخت كوفه به چند ماخذاشاره مى شود:
صلح امام حسن(ع) , .93.
حماسه حسينى , ج 2.286.
قيام حسين(ع) , .120.
تاريخ تحليلى اسلام , .142, 166.
سفيه البحار, ج 2.498.
مع الحسين فى نهضته .129.
حياة الامام الحسين(ع) , ج 3.419.
معجم البلدان , ج 4.490.
آثارالبلاد واخبارالعباد, .250.
آنچه درباره اصحاب امام و فداكارى در ركابش چشمگيراست , روحيه بالا و حماسى و عشق وايمان و شهادت طلبى آنان است . به چند منبع مطالعه درباره خصال واوصاف آن اصحاب فداكاراشاره مى شود:
انصارالحسين(ع) , .39, 173.
الدوافع الذاتيه لانصارالحسين(ع) , محمدعلى عابدين .
ابصارالعين فى انصارالحسين , سماوى .
الوقايع والحوادث , .307.
مناقب ابن شهر آشوب , ج 4.257.
آنجا كه حق پيروزاست , پرويز خرسند.
مرثيه اى كه ناسروده ماند,پرويز خرسند.
خون خدا, .17, 57.
اعيان الشيعه , ج 1.582, 600.
منتخب التواريخ , 245.
حياة الامام الحسين(ع) , ج 3.145.
سيره امامان , ج 3.149.
اسوه هاى جاويد, .115.
امام حسن وامام حسين(ع) , .122.
يك شب مهلت , .134.
عوالم ( الامام الحسين ), .333.
انقلاب تكاملى اسلام , .805.
مع الحسين فى نهضته , .179.
المواكب الحسينيه , مدارس و معسكرات , .85.
موسوعه العقادالاسلاميه , ج 3.287. فرسان الهيجاء, ذبيع الله محلاتى .
الامام الحسين بن على الشهيد, .103.
به عنوان احياء آن حماسه و ياد كرد آن شهادتها كه الهام بخش امتهاست , تاكيد بسيارى بر مسئله گريه برامام حسين(ع) واقامه عزادارى و مراسم سوگوارى و نوحه شده است .
برخى از منابع اين بحث ازاين قراراست :
حماسه حسينى , ج 3.90.
شوق ديدار, .191.
سفينه البحار, ج 1.97.
تاريخچه عزادارى حسينى (ترجمه تاريخ النياحه ), سيدصالح
الشهرستانى .
بحارالانوار, ج 44.278 ج 45.296.
وسائل الشيعه , ج 10.464.
اعيان الشيعه , ج 1.584.
مقتل الحسين , مقرم , .99, 124.
منتهى الامال , ج 1.289.
سلام بر عاشورا, صلواتى , .84.
ياد و يادآوران , دكتر شريعتى .
انتفاضته صفرالاسلاميه , 27.
امام حسن وامام حسين(ع) , 141.
سيدالشهداء (تهرانى ), .39.
عوالم ( الامام الحسين ), 525.
قمقام زخار, 771.
المواكب الحسينيه , مدارس و معسكرات ,ابوالحسن النقوى .
عزادارى از ديدگاه مرجعيت شيعه , ربانى .
گريه , حربه اى در دست شيعه , .18.
فلسفه عزادارى سيدالشهداء[ ع] , حسينعلى راشد.
در راستاى احياى ياد شهيدان عاشورا والهام گيرى از آن بزرگان , زيارت مطرح است , هم نسبت به امامان معصوم واولياء خدا و هم نسبت به قبر مطهر سيدالشهداء(ع) . بعضى از منابعى كه درباره زيارت بحث كرده ,ازاين قراراست :
سيدالشهدا, .87. عوالم (الامام الحسين ), .711. وسائل الشيعه , ج 10.318.
من لايحضره الفقيه , ج 2.594.
شوق ديدار, .148.
زيارت , (مقالات پيام انقلاب ), شماره 115 به بعد.
زيارت , ركنى .
انتفاضته صفرالاسلاميه , .21.
الغدير, ج 5.86.
سفينه البحار, ج 1.568.
بحارالانوار, ج 98 (بيروت ) /01
من لايحضره الفقيه , ج 2.594.
قمقام زخار, .318.
فضلى زياره الحسين(ع) , .28.
درباره حماسه جاويد كربلا وانقلاب امام حسين(ع) از زمان صدراسلام تاكنون , شاعران شعر سروده و مرثيه گفته اند, كه فهرست نام مجموعه ها و ديوانها و كتابها, بسيار پر حجم و گسترده خواهد بود.
دراينجا تنها به برخى منابع اشاره مى شود كه اشعارى درباره آن حماسه و شهادت دارد, به زبان عربى يا فارسى
اعيان الشيعه (شعر عربى ) ج 1.622.
منتخب التواريخ (فارسى ) .337.
گلواژه (فارسى ) ج 1.91.
ديوان عمان سامانى (فارسى) .
حسين , پيشواى انسانها (فارسى ), م اكبرزاده .
مناقب ابن شهر آشوب ( عربى ), ج 4.491, 520, 116, 127.
انگيزه قيام امام حسين(ع) .113.
عوالم ( الامام الحسين ) عربى , .543.
معصوم پنجم , .330.
قمقام زخار (فارسى ), .772.
بحارالانوار( عربى ), ج 45.242.
كشف الغمه ( عربى ), ج 2.281.
شب شعر عاشورا, ج 1و2.
ادب الطف , شبر, 8 جلد.
خونين نامه عاشقان (فارسى ), 3 جلد.
كربلاء (سعيدالعلى) .
ادب السياسه ( عربى ), .186.
اشك شفق .
مقتل الحسين , ژوليده نيشابورى (فارسى ) ج 2.157. ديوان اشعار, نير(فارسى).
خزائن الاشعار, جوهرى .
سوداى عشق , وحيد دامغانى .
كشتى طوفان كربلا, .343 به بعد.
گلزار حسينى , .337.
خون خدا, ذبيح الله جوادى .
كتابشناسى قيام عاشورا
دراين بخش , نام برخى از كتابهايى كه درباره قيام امام حسين(ع) و حادثه عاشورااست , آورده مى شود.
اين كتابها در دو بخش جداگانه تنظيم شده است : يك قسمت كتبى كه به صورت بيان حوداث و وقايع و ذكر جزئيات و رويدادهاى تاريخى مربوط به حادثه كربلاست و متن تاريخى است , قسمت ديگر كتابهايى كه به شيوه تجزيه و تحليل , در موضوع نهضت كربلا و قيام سيدالشهداء[ ع] و بيان فلسفه نهضت و زمينه هاى و آثار و نتايج آن است
در هر بخش ,ابتدا, كتاب هاى فارسى , سپس عربى آمده , و به صورت الفبايى ترتيب يافته است .
1. آهى سوزان بر مزار شهيدان (ترجمه لهوف ),احمد فهرى .
2. آنجا كه حق پيروزاست , پرويز خرسند.
3. پيشواى شهيدان , سيدرضا صدر.
4. چهره حقيقى قيام حسينى , عبدالكريم الحسينى القزوينى .
5. حسين بن على(ع) (معصوم پنجم ), جواد فاضل .
6. خون خدا, جواد محدثى .
7. دليران كربلا, سيدعلى رضوى زاده .
8. زندگانى ابا عبدالله الحسين(ع) , محمد صحفى .
9. سخنان حسين بن على(ع) از مدينه تا كربلا, صادق نجمى .
10. سلام بر حسين(ع) , محمود منشى .
11. عاشورا چه روزى است ؟ عمادزاده .
12. عنصر شجاعت , يا هفتاد دو تن و يك تن خليل كمره اى .
13. قمقام زخار, فرهاد ميرزا.
14. ناسخ التواريخ (جلد سيدالشهداء) محمدتقى شپهر.
15. نفس المهموم (ترجمه ),ابوالحسن شعرانى .
16. منتهى الامال , شيخ عباس قمى .
17. منهاج الدموع , قرنى گلپايگانى .
18. مرثيه اى كه ناسروده ماند, پرويز خرسند.
19.الوقايع والحوادث (محرم ), محمدباقر ملبوبى .
20. يك شب و يك روز عاشورا, خليل كمره اى .
21. يك شب مهلت , على اكبر سپاسى .
1.ارشاد (ج 2), شيخ مفيد.
2.ابصارالعين فى انصارالحسين , محمد بن طاهر سماوى .
3.اسرارالشهاده , فاضل دربندى .
4.اعلام الورى , طبرسى .
5.اعيان الشيعه , سيدمحسن امين .
6.انصارالحسين(ع) , محمدعلى عابدين .
7.انصارالحسين(ع) , محمدمهدى شمس الدين .
8. بحارالانوار (ج 4544), علامه مجلسى .
9. ثوره الحسين(ع) , محمد مهدى شمس الدين .
10.الحسين فى طريقه الى الشهاده , على بن الحسين الهاشمى .
11.الخائص ,الحسينيه , شيخ جعفر شوشترى .
12.الدوافع النفسيه لانصارالحسين , محمد على عابدين .
13. ذريعه النجاه , ميرزا رفيع گرمرودى .
14. عوالم ( الامام الحسين ), عبدالله البحرانى .
15.العيون العبرى , سيدابراهيم ميانجى .
16. فرسان الهيجاء, ذبيح الله محلاتى .
17.الهوف على قتلى الطفوف , سيد بن طاووس .
18. مثيرالاحزان ,ابن نماء حلى .
19.المجالس السنيه (2 جلد), سيدمحسن امين .
20. مقاتل الطالبيين ,ابوالفرج اصفهانى .
21. مقتل الحسين(ع) , خوارزمى .
22. مقتل الحسين(ع) ,ابى مخنف .
23. نفس .المهموم , شيخ عباس قمى .
24.الوثاق الرسميه لثوره الامام الحسين , عبدالكريم الحسينى القزوينى .
1.الفباى فكرى امام حسين(ع) , محمدرضا صالحى كرمانى .
2.ارزيابى انقلاب حسين(ع) , ترجمه پيشوائى .
3.اسوه هاى جاويد, على محمد نقوى .
4.امام حسن وامام حسين (ترجمه ), سيدمحسن امين .
5.انقلاب تكاملى اسلام (فصل تاكتيك طف ), جلال الدين فارسى .
6.انگيزه قيام امام حسين(ع) , مجموعه مقالات (ناشر: شفق) .
7. بررسى تاريخ عاشورا, محمدابراهيم آيتى .
8. پرتوى از عظمت حسين(ع) لطف الله صافى .
9. پيشواى شهيدان (ترجمه ابوالشهداء), عقاد.
10. چراامام حسين قيام كرد؟ محمدتقى شريعتى .
11. حسين بن على را بهتر بشناسيم , محمد يزدى .
12. حسين , پيشواى انسانها, م-اكبرزاده .
13. حماسه حسينى (3 جلد), شهيد مطهرى .
14. درسى كه حسين به انسانها آموخت , شهيدهاشمى نژاد.
15. راه حسين , عباسعلى اسلامى .
16. سرگذشت و شهادت امام حسين(ع) , على غفورى .
17. شهادت , دكتر شريعتى .
18. شهيد جاويد, صالحى نجف آبادى .
19. فرياد يك شهادت , يوسف حريرى .
20. قيام حسين(ع) , سيدجعفر شيهدى .
21. هدف هاى اجتماعى حسين(ع) , غلامرضاانصاف پور.
1.ائمتنا (ج 1), على محمد دخيل .
2.ابوالشهداء, عباس عقاد مصرى .
3.الائمه الاثنى عشر, عادل اديب .
4.الامام الحسين بن على الشهيد, عبدالودودالامين .
5.الامام الحسين(ع) عبدالله العلائلى .
6. حياة الامام الحسين بن على(ع) (3 جلد), باقر شريف القرشى .
7. سيره الائمه الاثنى عشر (ج 2), هاشم معروف الحسنى .
8.الشهيد والثوره , هادى المدرسى .
9. على طرق كربلا, محمدحسين فضل الله .
10. كتاب العاشورا, هادى المدرسى .
11. مع الحسين فى نهضته ,اسد حيدر.
12. مقتل الحسين(ع) , عبدالرزاق المقرم .
13. نهضة الحسين(ع) , سيدهبة الدين شهرستانى .