ـ امام على (ع ) : نفاق بر چهار پايه استوار است : بر هوس و سهل انگارى وخشم و طمع .
هـوس , خـود, بـر چـهـار شـعـبـه اسـت : سـتـم و تـجـاوز و شـهـوت و سـركـشـى هر كه ستم كـنـدگـرفـتارى هايش زيادشود وتنهاماندوازكمك به او خوددارى شود هر كه تجاوز كند كسى از شرارتها وبدى هايش در امان نباشد و دلش سالم نماند و در برابر خواهش هاى نفسانى خوددار نباشد هـر كه شهوات خود را تعديل نكند در پليدى ها فرو رود و هر كه سركشى كند از روى عمد و بدون دليل گمراه شود.
سـهـل انگارى نيز بر چهار شعبه است :غفلت و مغرور شدن (به رحمت حق ) وآرزو و ترس و تعلل ورزيـدن و ايـن از آن روسـت كه ترس , از حق باز مى دارد و تعلل ورزيدن موجب كوتاهى كردن در عـمل مى شود تا آن كه اجل در رسد و اگر آرزونبود, انسان حساب كار خود را مى دانست واگر از حساب كار خود آگاه مى شد از ترس ووحشت در جا مى مرد.
و خـشم بر چهار شعبه است : خودبرتربينى , فخرفروشى , غرور و عصبيت هركه خودبرتربين باشد, بـه حـق پشت كند هركه فخرفروشى كند, از صراط راستى منحرف شود و به گناه درافتد هر كه غـرورداشـتـه باشد بر گناهان اصرار ورزد و هر كه عصبيت داشته باشد, از حق منحرف شود وبه باطل گرايد پس , چه بد خصلتى است خصلتى كه نتيجه اش پشت كردن به حق وگناه و اصرار بر گناه و انحراف از راه راست باشد.
و طمع نيز بر چهار شعبه است : شادمانى و سرمستى و خيره سرى و فزونخواهى شادمانى كردن نزد خداوند خوشايند نيست و سرمستى تبختر و خودپسندى است وخيره سرى بلايى است كه آدمى را بـه كـشـيدن بار گناهان وا مى دارد و فزونخواهى سرگرمى و بازى و گرفتارى و جايگزين كردن چيز پست تر (يعنى دنيا) به جاى چيزبهتر (يعنى آخرت ) است .
اين است نفاق و پايه ها و شاخه هاى آن .