به اين نكته نيز توجه داشته باشيد كه در منظومه ى شمسى ما تعداد 32 قمر تاكنون كشف گرديده كه وزن و حجم و خصوصيات ديگر آنها نيز كاملا به دست آمده است براى مطالعه ى اين موضوع به كتاب جهان آفرين كه از تاليفات استاد است مراجعه كنيد.
ستارگان در ترازوى علم
دانشمندان پس از اينكه وزن و حجم اعضاء خاندان منظومه ى شمسى را به دست آوردند به منظور پى بردن به مقدار وزن و حجم ستارگان دست به كار فعاليتهاى علمى گرديدند و البته در اين مرحله كار بسيار دشوارتر بود زيرا سر و كارشان با اجرامى بود كه چندين سال نورى با زمين فاصله داشتند ولى در سايه ى فعاليتهاى مداوم و تلاشهاى پى گير بر تمام مشكلات فائق آمدند و در نتيجه توانستند وزن و حجم ستارگان معروف را به دست بياورند.
و دانشمندان فن هيات و ستاره شناسى در ضمن كشف معماى وزن و حجم ستارگان به اين نكته پى بردند كه وزن و حجم آنها به اندازه اى زياد است كه ناگزير كره زمين را كه به عنوان واحد و مقياس براى سنجش جرم و حجم اعضاء منظومه ى شمسى انتخاب كرده بودند بايد كنار بگذارند و جسم بزرگترى را به عنوان مقياس انتخاب كنند زيرا كره ى زمين نسبت به ستارگان آنقدر كوچك و ناچيز است كه نمى تواند مقياس گويائى براى شناخت جرم و حجم ستارگان گردد و لذا خورشيد را كه چندين هزار برابر زمين است براى اين منظور انتخاب نمودند.
در اين دو جدول طبق همين مقياس جرم و حجم تعدادى از ستارگان را مطالعه بفرمائيد.
نام ستاره جرم نسبت به خورشيد
عيوق 4 برابر خورشيد
شعراى يمانى 2/5 برابر خورشيد
نام ستاره حجم نسبت خورشيد
سماك رامح 80 برابر خورشيد
اركتوروس 8000 برابر خورشيد
بتلژور 22000000 برابر خورشيد
آنتارس 22000000 برابر خورشيد
كهكشان ما "كهكشانى كه منظومه ى شمسى ما از اعضاء آن به شمار مى رود 200 ميليارد برابر خورشيد [ در تحصيل اين مطالب از كتابهاى: يك دو سه، از جهانهاى دور، دنياى ستارگان، پيدايش و مرگ خورشيد، مرزهاى نجوم، اتم تا ستاره، استفاده شده است. ] تا كهكشانهائى كه هزاران ميليارد برابر خورشيد ماجرم دارند.