پیام امام امیرالمؤمنین (علیه السلام)

اين جاست كه معناى «يَخْضِمُونَ مالَ الله خِضْمَةَ الاِبِلِ نِبْتَةَ الرَّبيع» به خوبى روشن مىشود.

بديهى است اين وضع نمى توانست براى مدّت طولانى ادامه يابد و مسلمانان آگاه و حتّى ناآگاهان، چنين شرايطى را تحمّل نمى كردند و لذا طولى نكشيد كه شورشها بر ضدّ «عثمان» شروع شد و سرانجام به قتل او منتهى گشت و او را در برابر چشم مردم كشتند، بى آن كه توده هاى مردم به يارى او برخيزند و اين همان است كه امام (عليه السلام) در پايان اين فراز به آن اشاره كرده مىفرمايد: «عاقبت بافته هاى او (براى استحكام خلافت) پنبه شد و كردارش، كارش را تباه كرد و ثروت اندوزى و شكم خوارگى به نابوديش منتهى شد» (اِلى اَنِ انْتَكَثَ (1) عَلَيْهِ فَتْلُهُ (2)، وَ اَجْهَزَ (3) عَلَيْهِ عَمَلُهُ، وَ كَبَتْ (4) بِهِ بِطْنَتُه (5)).

در واقع امام (عليه السلام) با سه جمله، وضع خليفه سوّم و پايان عمر او را ترسيم كرده است:

در جمله اوّل مىفرمايد: سوابقى را كه براى خود، از نظر توده مردم فراهم آورده بود و گروهى او را به زهد و قدس مىشناختند از ميان برد و حركات دنيا پرستانه اعوان و ياران او، همه آن رشته ها را پنبه كردند.

در جمله دوّم نشان مىدهد كه: اعمال او زودتر از آنچه انتظار مىرفت ضربه كارى بر او وارد كرد و كار او را ساخت.

1. «اِنْتَكَثَ» از ماده «نَكْث» (بر وزن عكس) به معناى شكستن و واتابيدن است و لذا به شكستن پيمان، نكث عهد گفته مىشود.

2. «فَتْل» به معناى پيچيدن و تابيدن است و مفتول و فتيله نيز از همين باب است.

3. «اَجْهَزَ» از ماده «اِجْهاز» هنگامى كه در مورد مجروح به كار رود مفهومش اين است كه مرگ او را تسريع كنند و هر چه زودتر كار او را تمام نمايند.

4. «كَبَت» از ماده «كَبُو» (بر وزن كبك) به معناى سقوط كردن و يا افتادن به صورت است و در مواردى كه دست و پاى حيوان مىپيچد و به رو مىافتد به كار مىرود.

5. «بطْنَتُه» از ماده «بطن» به معناى پُر كردن شكم از طعام و يا پرخورى است.