صفحه‌ى 207
وَمِنْ خطبة لَهُ عَلَيْهِ السَّلامُ
وقد قام إليه رجل من اصحابه فقال: نهيتنا عن الحكومة ثمّ امرتنا بها فلم ندرِ أي الأمرين أرشد فصفق (عليه السلام) احدى يديه على الاُخرى ثمّ قال:
اين خطبه بعد از «ليلة الهرير» (يكى از شب هاى بسيار پر حادثه جنگ صفين) ايراد شده، هنگامى كه يكى از همراهان امام (عليه السلام) برخاست و عرض كرد تو ما را از قبول حكميّت نهى كردى، سپس ما را به آن امر فرمودى ما نفهميديم كدام يك از اين دو دستور صحيح است امام (عليه السلام) (از اين سخن سخت ناراحت شد) دست بر پشت دست زد، سپس (اين خطبه را ايراد) فرمود.
براى پى بردن به عمق محتواى خطبه، قبلاً بايد نگاهى به شأن ورود آن كرد.
1. سند خطبه: اين خطبه در كتب فراوانى كه قبل از مرحوم سيّد رضى تأليف يافته، ديده مىشود مانند كتاب «عقد الفريد» «ابن عبدربّه» و «اختصاص» «شيخ مفيد» و در كتاب هاى بعد از او (كتاب هايى كه تعبيراتش نشان مىدهد اين خطبه را از منبع ديگرى غير از نهج البلاغه گرفته اند) مانند «مطالب السؤول» «محمّد بن طلحه شافعى» و «احتجاج طبرسى» و «ربيع الابرار» «زمخشرى» با تفاوت هايى آمده است.