پیام امام امیرالمؤمنین (علیه السلام)

‌صفحه‌ى 322

غافل از اين كه: واژه كفر در لغت و در اصطلاح شرع، هميشه به معنى خروج از اسلام نيست بلكه، كفر درجات و مراحلى دارد: گاه به معنى ارتكاب گناه و گاه به معنى انكار خداوند و اعتقادات دينى بكار مىرود، به عبارت ديگر كفر، به معنى فاصله گرفتن از حق يا پوشانيدن حق است كه مراحل و درجاتى دارد و هر كدام براى خود داراى احكام مخصوصى همان گونه كه ايمان نيز داراى درجاتى است و هر كدام احكام ويژه اى دارد.

امام صادق (عليه السلام) در روايت معروفى كه در «اصول كافى» آمده است، كفر را در قرآن به پنج معنا تفسير فرموده است كه يكى از آنها، كفر به معنى ترك اوامر الهى و عصيان است و در همان روايت شواهدى از قرآن مجيد بر اين معانى پنجگانه در عبارات مشروح برمى شمرد (1).

روشن ترين دليل بر بطلان اين عقيده، همان است كه اميرمؤمنان على (عليه السلام) در خطبه بالا بيان فرموده و آن اين كه: در عصر پيامبر (صلّى الله عليه وآله) گنهكاران متعددى بودند كه حدّ شرعى بر آنها جارى مىشد ولى در عين حال، تمام احكام اسلام نسبت به آنها رعايت مىگشت حتى اگر توبه نمى كردند، خواندن نماز ميّت، دفن در مقابر مسلمين، احكام ارث اسلامى و در صورتى كه بعد از اجراى حدّ، زنده بودند سهم بيت المال، ازدواج با خانواده هاى مسلمان و امثال آن، اين سيره مستمره پيامبر اكرم (صلّى الله عليه وآله) كه در دورانهاى بعد جريان داشت و تا به امروز در ميان تمام مسلمين جهان جارى است، نشان مىدهد كه مرتكب گناه كبيره هرگز، كافر، به معنى خارج از اسلام نيست; نه تنها نمى توان خون او را ريخت بلكه وارد كردن كمترين جراحت بر او ديه دارد.

1. اصول كافى، جلد 2، صفحه 389، باب وجوه الكفر، حديث 1.