‌صفحه‌ى 446

نكته

نتيجه خطبه

امام (عليه السلام) در اين خطبه به نكته هاى مهمّى اشاره مىكند كه به طور خلاصه چنين است:

1 ـ در آغاز خطبه همه را توجه به حضور خداوند در همه جا و آگاهى او از اسرار درون وجود انسان جلب مىكند، تا همگان مراقب اعمال خويش باشند.

2 ـ گواهى حقيقى بر وحدانيّت حق و نبوت پيامبر را آن آگاهى مىشمرد كه درون و برون با هم هماهنگ باشد و از هرگونه نفاق و دورويى جدا گردد.

3 ـ توجه همگان را به نزديك بودن مرگ و كوچ از دنيا كه سبب بيدارى و آگاهى است جلب مىكند.

4 ـ مخاطبان خودرا به مطالعه تاريخ گذشتگان در كتابها و در آثارى كه از آنها در شهرها و بيابانها باقى مانده، دعوت مىنمايد، تا بدانند هر كه باشند و به هر جا برسند سرانجام چنين سرنوشتى را دارند.

5 ـ به دنبال اين اندرزها همه را به تقوا فرا مىخواند، همان تقوايى كه در درون قلب انسان جاى گيرد و آثارش در تمام اعمال او ظاهر شود.

6 ـ اين نكته را به همه مخاطبان يادآور مىشود كه بهشت را بى حساب و كتاب به كسى نمى دهند، به بها مىدهند، به بهانه، نمى دهند.

7 ـ سرانجام اين نكته مهم را يادآور مىشود كه دنيا گذرگاهى است نه جايگاه اقامت، بازار تجارتى است كه بايد همه از آن زاد و توشه برگيرند و در هر زمان آماده رحيل و حركت باشند.