صفحهى 527
دانشمندان در بحث شناخت و معرفت از جمله حجابهاى معرفت را حجاب هواپرستى ذكر كرده اند، آن گونه كه قرآن مجيد مىفرمايد: «(اَفَرَأَيْتَ مَنِ اتَّخَذَ إلهَهُ هَواهُ وَاَضَلَّهُ اللهُ عَلَى عِلْم وَخَتَمَ عَلَى سَمْعِهِ وَقَلْبِهِ وَجَعَلَ عَلَى بَصَرِهِ غِشاوَةً) ; آيا ديدى كسى كه معبود خودرا هواى نفس خويش قرار داده و خداوند او را با آگاهى (بر اين امر كه شايسته هدايت نيست) گمراه ساخته و بر گوش و قلبش مهرزده و بر چشمش پرده افكنده است» (1).
چه زيبا فرمود اميرمؤمنان على (عليه السلام) در خطبه نورانى 109: «مَنْ عَشِقَ شَيْئَاً أَعْشى بَصَرَهُ; كسى كه به چيزى عشق ورزد چشم او را كم نور و يا بى نور مىكند».
تفسير به رأى و تطبيق آيات الهى به رأى، يكى ديگر از دامهاى بزرگ شيطان است كه جمله ها را از معنى واقعى خود تهى مىكند و به شكل دلخواه درمى آورد، و وحى الهى را به كلى از ارزش مىاندازد، به همين دليل در احاديث اسلامى اين كار به منزله كفر شناخته شده، امام صادق (عليه السلام) مىفرمايد: «مَنْ فَسَّرَ بِرَأْيِهِ آَيَةً مِنْ كِتابِ اللهِ فَقَدْ كَفَرَ; كسى كه يك آيه قرآن را تفسير به رأى كند كافر شده» (2).
و از آن جا كه مبارزه با اين دو انحراف به طور قاطع از برنامه هاى حضرت مهدى ارواحنا فداه مىباشد، شارحان نهج البلاغه ـ چنانكه گذشت ـ معتقدند كه ضمير در عبارات بالا به حضرت مهدى (عليه السلام) باز مىگردد.
1. جاثيه، آيه 23. 2. تفسير برهان، جلد 1، صفحه 19.