‌صفحه‌ى 613

و در پايانِ اين بخش از خطبه، امام (عليه السلام) به حديث معروف پيامبر (صلّى الله عليه وآله) درباره انحصار امامت به قريش و فرزندان هاشم اشاره كرده، مىفرمايد: «به يقين امامان از قريش هستند و درخت وجودشان در سرزمين اين نسل از «هاشم» غرس شده است، اين مقام در خور ديگران نيست و زمامدارانِ غير از آنها، شايستگى ولايت و امامت را ندارند». (إِنَّ الاَْئِمَّةَ مِنْ قُرَيْش غُرِسُوا فِي هذَا الْبَطْنِ مِنْ هَاشِم; لاَ تَصْلُحُ عَلَى سِوَاهُمْ، وَلاَ تَصْلُحُ الْوُلاَةُ مِنْ غَيْرِهُمْ).

امام (عليه السلام) با اين بيان كه اشاره به حديث معروفِ پيغمبر اكرم (صلّى الله عليه وآله) دارد كه مىفرمايد: «الاَْئِمَّةُ مِنْ قُرَيْش; امامان از قريش هستند». و سپس آن را به شاخه خاص «بنى هاشم» منحصر مىكند، روشن مىسازد كه مدعيان خلافت و امامت غير از بنى هاشم شايستگى اين مقام را ندارند، و براى پيدا كردن امامان واقعى بايد هر زمان در بنى هاشم جستجو كرد.

نكته ها

گوشه اى از احاطه علمى على (عليه السلام)

سياست بازانِ حرفه اى براى رسيدن به مقصود خود، گاهى واضحترين مسائل را انكار مىكنند يا با توجيهات نادرست از كنار آن مىگذرند، كه يكى از مصداقهاى آن مسأله برترى بخشيدن بعضى از صحابه را بر على (عليه السلام) بايد شمرد، تا آن جا كه «ابن عباس» را كه به شاگردى على (عليه السلام) در تفسير افتخار مىكرد، بر او مقدّم داشتند! (1)، و «زيد بن ثابت» را در آگاهى بر احكام ميراث، و «ابى بن

1. دكتر «ذهبى» در كتاب خود «التفسير والمفسرون» از ابن عباس چنين نقل مىكند: «مَا اَخَذْتُ مِنْ تَفْسيرِ القُرَآنِ إلاّ مِنْ عَليِّ ابْنِ أبيطَالِب: آنچه را از تفسير قرآن فراگرفتم از على ابن ابيطالب بود» (جلد 1، صفحه 89) و نيز از ابن عباس نقل شده است كه مىگويد: «وَمَا عِلْمي وَعِلْمُ اَصْحَابِ مُحَمَّد فِي عِلْمِ عَلَيِّ إلاّ كَقَطْرَة فِي سَبْعَةِ أَبْحُر; علم و دانش من و تمام اصحاب محمّد (صلّى الله عليه وآله) در برابر علم على (عليه السلام) مانند قطره اى است در برابر هفت دريا»! (الغدير، جلد 2، صفحه 45 در شرح ديوان حسان).