صفحه‌ى 691
وَمِنْ كلام لَهُ عَلَيْهِ السَّلامُ
از سخنان امام (عليه السلام) است كه در مورد اهل بصره و طلحه و زبير ايراد فرموده.
امام (عليه السلام) در بخش اوّل اين خطبه درباره «طلحه و زبير» سخن مىگويد، كه به ظاهر دست اتحاد به هم دادند و بر ضدّ مولا على (عليه السلام) آهنگ جنگ «جمل» كردند، امام (عليه السلام) پرده از اسرار درون آن دو برمى دارد مىفرمايد: گرچه اينها ظاهراً متّحد شده اند ولى اين موقّتى ومقطعى است و هر يك از آنها، اگر به قدرت رسد ديگرى را از پاى درمى آورد.
در بخش ديگرى از اين خطبه اشاره به «فتنه بصره» و شورش «اصحاب جمل» مىكند و مردم را براى خاموش كردن آتش اين فتنه فرا مىخواند و در پايان به مردم هشدار مىدهد كه مراقب حركات مرموز پيمان شكنان (طلحه و زبير و يارانشان) بوده باشند.
1. «سند خطبه» اين خطبه را قبل از سيّد رضى «ابو مخنف» در كتاب «جمل» ـ بنا به گفته «ابن ابى الحديد» در شرح نهج البلاغه ـ آورده است. مرحوم شيخ «مفيد» نيز آن را با تفاوتهايى (بايد توجه داشت اين تفاوتها كم نيست) در كتاب «ارشاد» آورده است. (مصادر نهج البلاغه، جلد 2 صفحه 332).