بررسی نقش امام سجاد (ع) در رهبری شیعه

اختلاف بسيار است;(1) چنان كه اسامى وى تا چهارده(2) و حتى هفده اسم،(3) شمرده شده است. با تمام تلاش هاى پى گيرى، كه بعضى از محقّقان و نويسندگان در اين زمينه انجام داده اند، نظر دقيق و قانع كننده اى در اين باره ارائه نشده است. تحقيق و نقد و بررسى در اين موضوع در دهه هاى اخير از آن جهت بيش تر صورت گرفته كه برخى از خاورشناسان مغرض و دشمن مكتب تشيّع و به پيروى از آنان، بعضى از نويسندگان مسلمان، ازدواج امام حسين(عليه السلام) با شاهزاده خانم ايرانى و انتساب خاندان رسالت به دودمان ساسانى را علت گرايش ايرانيان به اهل بيت(عليهم السلام) و در نتيجه، پذيرش مكتب تشيّع معرفى كرده اند(4) و اعتقاد شيعيان را به حق الهى ائمه اطهار(عليهم السلام)از بقاياى اعتقاد قديمى ايرانيان به «فره ايزدى» پادشاهان ساسانى دانسته اند;(5)زيرا پادشاهان ساسانى خود را آسمانى نژاد مى دانستند و براى خود مقام نيمه

1 . در زمان و مكان وفات وى نيز اختلاف است. آقاى كريمان درباره وجود مقبره شهربانو در يكى از كوه هاى شهررى ـ كه براساس شهرتى عاميانه، محلّ دفن شهربانو مادر امام سجّاد(عليه السلام) پنداشته مى شود ـ ضمن تحقيقى گسترده و ارزشمند، اثبات كرده كه اين مكان نمى تواند مقبره «بى بى شهربانو» باشد. ر.ك به:كريمان، رى باستان، ج 1، ص 403 ـ 416; عباسقلى خان سپهر، ناسخ التواريخ (مشكوة الادب)، ج 8 ، ص 37 ـ 39.)

2 . سيدجعفر شهيدى، زندگانى على بن الحسين(عليه السلام)، ص 10 ـ 11.

3 . كريمان، ص 409.

4 . دكتر شيبى مى نويسد: اصل اين عقيده از گوبينو در كتاب دين و فلسفه در آسياى ميانه است كه احمد امين و دكتر حسن ابراهيم آن را تكرار كرده اند: (ر.ك به: كامل مصطفى شيبى، الصلة بين التّصوّف و التشيّع، ج1، ص163.)

5 . مرتضى مطهرى، خدمات متقابل اسلام و ايران، ص 100 ـ 101.