علاّمه مجلسي, در كتاب حق اليقين از شيخ صدوق و شيخ طوسى و شيخ طبرسى و به سند صحيح از محمد بن ابراهيم بن مهزيار, يا على بن ابراهيم مهزيار اهوازي, (1) روايت كردهاند كه گفت: بيست حج انجام دادم, و در همه آنها قصد كردم كه به محضر امام زمان حضرت مهدى عجل الله تعالى فرجه الشريف برسم, ولى به اين توفيق و سعادت دست نيافتم, تا اين كه يك شب در بسترم خوابيده بودم گويندهاى را ديدم به من گفت: «اى على بن ابراهيم, به تو اجازه داده شد كه امسال به حج بيايي.» (2)
ازخواب بيدار شدم, بسيار خوشحال بودم, به نماز ايستادم, همچنان نماز ميخواندم تا سپيده سحر دميد, نماز صبح را خواندم, سپس از خانه بيرون رفتم تا از كاروانهاى حج, پرس و جو كنم, كاروانى را ديدم كه آماده حركت است, با اولين كاروان به سوى مكّه حركت كردم تا به كوفه رسيديم (3) در آنجا از اسب پياده شدم و وسائل سفر را به افراد مورد اطمينان سپردم, سپس به جستجوى فرزند امام حسن عسكرى عليه السلام پرداختم, ولى هر چه جويا شدم و جستجو كردم او رانيافتم, از كوفه با نخستين كاروان به سوى مدينه حركت كردم, وقتى به مدينه رسيدم, بيدرنگ وسائل سفر را به افراد مورد اطمينان سپردم و در آنجا نيز به جستجو ادامه دادم, هيچ خبر و اثرى از حضرت مهدى عجل الله تعالى فرجه الشريف نيافتم. همچنان در جستجو و آرزوى ديدار بودم, تا اين كه كاروان به سوى مكه حركت كرد, باهمراهان به سوى مكه روانه شديم, در آنجا نيز اثاثيّه خود را به دوستان سپردم, و به جستجو پرداختم, و مكرر از آل امام حسن عسكرى عليه السلام جويا ميشدم, ولى خبر و اثرى از آنها نمييافتم در ميان اميد و نااميدي, در فكر فرو رفته بودم و خودم را سرزنش ميكردم كه لابد لياقت ديدار نداري.
تا اينكه شبى تصميم گرفتم براى طواف كعبه بروم, منتظر ماندم تا خلوت شد, آنگاه به طواف كعبه پرداختم, و از درگاه خداوند ميخواستم كه مرا به آرزويم, ديدار حضرت حجّت, برساند. در اين ميان ناگاه يك جوان خوشسيما و خوشبو را ديدم كه دو لباس احرام پوشيده, يكى را به كمر بسته, و ديگرى را بر دوش افكنده و طرف ديگر ردا را به دوش ديگر برگردانده است. او به من متوجه شد و گفت: تو كيستي؟ گفتم: من از اهالى اهواز هستم. گفت: آيا ابن خصيب اهوازى را ميشناسي! گفتم: آري, خدا رحمتش كند از دنيا رفت.
گفت: خدا او را رحمت كند, كه روزها روزه ميگرفت و شبها در مقام بندگى به عبادت ميپرداخت, (4) و قرآن تلاوت ميكرد و از دوستان ما بود. سپس گفت: «آيا در اهواز, على بن ابراهيم مهزيار را ميشناسي؟»
گفتم: خودم هستم. گفت: خوش آمدى اى ابوالحسن, آيا صريحان را ميشناسي؟ گفتم: آري؛ گفت: آنها كيستند؟
گفتم: محمد و موسى هستند.
گفت: آن نشانهاى راكه بين تو و امام حسن عسكرى عليه السلام بود چه كردي؟
گفتم: نزد من است.
گفت: نشانم دهيد. آن را كه انگشترى زيبا بود و در نگينش نام محمد و على نوشته شده بود, از جيبم درآوردم به آن جوان نشان دادم. وقتى كه آن را ديد سخت گريه كرد و ناله سرداد, در حالى كه ميگفت: «خدا تو را رحمت كند اى ابامحمد, تو امام عادل, فرزند امامان عليهم السلام, و پدر امام بودي, خداوند تو را در فردوس اعلاى بهشت همنشين پدرانت نمود.»
سپس فرمود: اى ابوالحسن, (پسر مهزيار) به خانهات برو, و خود را مهيا كن, وقتى كه يكسوم از شب گذشت و دو سوم از شب باقى ماند نزد ما بيا, كه به خواست خداوند به آرزويت خواهى رسيد.
ابن مهزيار ميگويد: به اقامتگاه خود رفتم, و در اين انديشه بودم, و كارهايم را انجام دادم, و آماده شدم, و پس از گذشت يكسوم از شب, سوار بر اسب شده و به سوى شعب (كه به آن جوان وعده ملاقات داده بودم) رهسپار شدم, وقتى به آنجا رسيدم, همان جوان را ديدم, به من خوشآمد گفت, آنگاه فرمود: « اى ابوالحسن, خوشا به حال تو, آقا اجازه ملاقات به تو داد, سواره حركت كرد, و من نيز به دنبالش سواره حركت كردم, تا اينكه مرا به منا وعرفات برد, و از آنجا گذشتيم, و به پايين گردنه كوه طائف رسيديم در اين هنگام به من فرمود: اى ابوالحسن, پياده شو, و آماده نماز شب باش, او پياده شد, من نيز پياده شدم, مشغول نماز شديم, پس از نماز, به من فرمود: نماز صبح را بخوان, ولى طول نده, من نماز صبح را به گونهاى مختصر بجا آوردم, او پس از نماز, به سجده رفت و صورت بر خاك ماليد و سپس, سوار مركب شد, به من نيز گفت سوار شو, سوار شدم. و به راه خود ادامه داديم, تا اينكه او به بالاى عقبه كوه رفت و من نيز همراهش بودم, در آنجا به من گفت: «نظر كن آيا چيزى ميبيني؟».
خوب نگاه كردم بقعه سبز و خرّمى را ديدم, كه گياه بسيار داشت, گفتم: «اى آقاى من, بقعه سبز و پرگياه مينگرم» گفت: آيا در بالاى آن چيزى مشاهده ميكني؟ خوب نگريستم, ريگ بسيارى بر بالاى خيمهاى از مو ديدم, كه نور تابانى از آن ميدرخشيد, او به من گفت: آيا چيزى ميبيني؟
گفتم: آرى چنين و چنان ميبينم.
فرمود: اى پسر مهزيار, خوشحال باش و چشمت روشن باشد, كه آرزوى هر آرزومندى در همينجا (اشاره به آن خيمه كرد) ميباشد.
سپس, آن جوان به من فرمود: با من به سوى آن خيمه برويم, با هم حركت كرديم, وقتى كه به پايين آن تلريك رسيديم فرمود: در اينجا پياده شو, اينجاست كه هر مشكلى آسان ميگردد, او پياده شد, من نيز پياده شدم, تا اين كه به من گفت: «اى پسر مهزيار, مهار شتر را رها كن, گفتم: شتر را به چه كسى بسپارم, كسى در اينجا نيست؟ گفت: اينجا جايى است كه جز ولى خدا كسى در آن رفت و آمد نميكند.
مهار شتر را رها كردم وهمراه آن جوان به سوى آن خيمه حركت كرديم, وقتى نزديك آن خيمه رسيديم, او به من گفت: همينجا بايست تا من بروم و براى تو اجازه ورود بگيرم, او رفت و طولى نكشيد كه نزد من آمد و گفت: «خوشا به حال تو, به آرزويت رسيدي.»
ابن مهزيار گويد: در اين هنگام به محضر حضرت مهدى عجل الله تعالى فرجه الشريف شرفياب شديم, او بر روى فرش نمد كه در روى آن پوست چرمى سرخ قرار داشت, نشسته بود, و بر بالشى از پوست تكيه داده بود, به او سلام كردم, جواب سلامم را داد, ديدم چهرهاش مثل ماه ميدرخشد, چنان زيباست كه هيچگونه نقص و ناموزونى در چهره او ديده نميشود, نه بلند قد و نه كوتاه قد, قامتى كشيده داشت, گشاده پيشانى با ابروان كشيده و به هم پيوسته, داراى چشمان سياه و درشت و با بينى باريك و گونههاى هموار داشت, در گونه راستش خالى بود, آن خال چنان زيبا بود, كه با ديدن چهره رعناى او شگفت زده و مبهوت شدم, به من فرمود:
«اى پسر مهزيار, برادرانت را در عراق چگونه وداع كردي, حال آنها چگونه است؟» گفتم: آنها سخت در تنگنا و مشكلات و فشارهاى بنيالشّيطان (بنى عباس) هستند.
فرمود: «خدا بنيعباس را بكشد, به كجا ميروند؟ گويى آنها را مينگرم كه در خانههاى خود كشته ميشوند, فرمان غضب اِلاهى شب و روز آنها را فرا ميگيرد, آنگاه شما مالك و حاكم آنها ميشويد, همانگونه كه آنها مالك شما شدند, آنها در آن وقت ذليل شما خواهند شد.»
سپس, فرمود: «پدرم صلوات خدا بر او, از من عهد گرفته كه ساكن مكانى نشوم مگر آنكه مخفيترين و دورترين مكانها باشد, تا اسرار من فاش نشود, و محل سكونتم از گزند نيرنگهاى گمراهان, و متمرّدان منحرف, محفوظ بماند. بدان كه پدرم فرمود: « اى پسرم, خداوند متعال, اهل بلا و مردم خداپرست و ديندار را بدون حجّت نميگذارد, حجّتى كه آنها به وسيله او, درجات كمال را بپيمايند, و امامى كه به او اقتدا كرده و از سنت و روش او پيروى نمايند, اى پسرم, اميد آن دارم كه تو همان حجّت و امامى باشى كه خداوند تو را براى گسترش حق, نابودى باطل, و بالا بردن دين, و خاموش نمودن آتشگمراهى برگزيده باشد. اى پسرم, برتو باد كه در جاهاى پنهان زمين, در دورترين نقاط زندگى كني, زيرا هر ولى از اولياى خداوند متعال, داراى دشمنان بيرحم, و مخالفان متجاوز است, ولى اين امور تو را به وحشت نيندازد. بدان كه دلهاى اهل طاعت و اخلاص, چونان پرندگانى كه به آشيانهايشان عشق ميورزند به تو متوجّه و عشق ميورزند. ايشان گروهى هستند كه, گرچه در دست دشمن ذليل و خوار شدهاند, ولى در پيشگاه خدا عزيز و ارجمند ميباشند, آنها اهل زهد و قناعتند و به دامان ولاى اهلبيت عليهم السلام چنگ زدهاند, دين حق را از منبع خود استخراج كرده و در پرتو آن با دشمنان جهاد ميكنند, در پرتو صبر و تحمّل و فداكارى در دنيا, تا در خانه آخرت با اقتدار عزّتمند و باشكوه نايل شوند. خداوند آنان را به اين ويژگيها توفيق داده, تا داراى كرامت عظيم و سرانجامى نيك باشند, اى پسرم, در حوادث امور خود صبر را پيشه خود ساز, تا خداوند متعال اسباب كار را براى تو فراهم سازد, و اركان دولتت را استوار نمايد, و به خواست خدا, پس از عقب راندن ذلّتها و رنجها و فشارها, به عزّت و اقتدار برسي, و امور تو سامان يابد.
اى پسرم, گويى تو را مينگرم كه مشمول نصرت و تأييدات اِلاهى شدهاي, و دوران آن همه فشار و دشوارى و مشكلات سپرى گشته است, گويى پرچمهاى زرد و عَلَمهاى سفيد را در بين حطيم و زمزم (5) مينگرم كه بر بالاى سر تو به اهتزاز درآيد, و مردم گروه گروه در كنار حجر الاسود نزد تو براى بيعت بيايند, آنهايى كه پاكطينت هستند, و روح و روان پاكيزه و دلهاى ملكوتى و صاف و زدوده شده از هرگونه پليدى و نفاق دارند, داراى دلهاى آماده و نرم براى پذيرش دين, و پر صلابت و قاطع براى سركوبى دشمنان و نابودى فتنههاى گمراهان هستند, در آن وقت بوستانهاى دين آراسته شود, و دين حق و دينداران آشكار گردند؛ و سپيده حق بدرخشد, و تاريكيهاى باطل برطرف شود, و خداوند به وسيله تو طغيان را درهم بشكند, و نشانههاى ارجمند ايمان را بازگرداند, همه مشكلات به رفاه سلامتى تبديل شود, و دوستى و صميمت, جاى كينه و عدوات را بگيرد, به گونهايكه كودكان در ميان گهواره, دوست دارند ـ اگر بتوانند ـ به سوى تو پرواز كنند, حيوانات وحشي, اگر راهى براى پيوستن به تو داشته باشند, بهوسيله تو اطراف دنيا را به گلستانى از شادى و صفا مبدّل سازند, و بهوسيله تو شاخههاى عزّت نشاط و شادي, پخش شوند, پايههاى حق در قرارگاههاى خود استوار گردند, و همه آنان كه دين ستيز هستند, به لانههاى خود بخزند, ابرهاى پيروزى از هر سو, بر تو سايه ميافكنند, هر دشمنى منكوب و هر دوستى پيروز ميگردد, در اين وقت در سراسر زمين جبّار متجاوز, و يا منكر تحقير كننده, و يا دشمن پر كينه, و معاند پر عداوت باقى نماند. پس كسى كه به خدا توكل كند, خداوند او را كافى است, خداوند او را به هدفش ميرساند, چرا كه خداوند براى هر چيزى اندازهاى قرار داده است.»
سپس, پدرم فرمود: «بايد همه اينها و گفتگوى من با شما در اين مجلس را پنهان بداري, و آن را جز براى اهل صدق و برادران راستين در دين, فاش نسازي.»
على بن ابراهيم بن مهزيار ميگويد: مدتى در محضر آقا حضرت مهدى عجل الله تعالى فرجه الشريف براى كسب عقائد و احكام و حكمتهايى كه به قلبها نشاط ميبخشد, و مزرعه قلبها را پربار و پر طروات مينمايد ماندم, سپس از محضرش اجازه گرفتم كه به وطنم (اهواز) بازگردم, و من پس از بيان مطالبي, خداحافظى كردم, آن حضرت هنگام وداع, مرا مشمول دعاى خود كه مايه سعادت دنيا و آخرت, و ذخيره ماندگار براى عاقبتم بود, قرار داد.
وقتى كه آماده بازگشت شدم, صبح براى خداحافظى مجدّد تجديد عهد و بيعت, به محضر حضرت مهدى عجل الله تعالى فرجه الشريف رسيدم, مبلغى كه بيش از پنجاه هزار درهم بود به محضرش دادم و عرض كردم با قبول آن به من تفضل فرمايد و افتخار دهيد, آن حضرت لبخند ميزد, و فرمود: «از اين پول در مورد مصرف زندگى خود بهره بگير, زيرا در اين جادهاى كه حركت ميكنى طولانى و دشوار است, و براى رسيدن به وطن, آن را مصرف كن.» سپس براى من دعاى بسيار كرد, آنگاه به سوى وطنم رهسپار شدم. (6)
(1) ر.ك به كمالالدين: ص 465 حديث 22 باب 43 ذكر من شاهد القائم عجل الله تعالى فرجه الشريف و وراه و كلمه, و (دلائل الأمامة): ص 296 باب معرفة من شاهد صاحب الزمان عجل الله تعالى فرجه الشريف فى حال الغيبة و عرفه. (2) محدّث قمي(ره) مينويسند: آن گونيده گفت: «اى فـرزند مهزيار! امسال به حج بيا كه به خدمت امام زمان عجل الله تعالى فرجه الشريف ميرسي.» (منتهى الآمال, ج 2, ص 296) (3) در آن وقت مسير حج از اهواز, به سوى كوفه و از آنجا به سوى مكه بود. (4) مرحبا بـر قومـى كه داد بنـدگى را دادهانـد روزها با روزهها, شبها در مقام بندگى ايستادهاند. (5) هر دو در كنار كعبه قرار دارند, زمزم آن چاه مشهور است و حظيم هم زاويه كعبه را گويند. (6) اقتباس از حق اليقين مجلسي, و دلائل الامامه طبرى شيعي, ص 296, و منتهى الامال محدث قمي, ج 2, ص 296 ـ 298 و