پاسدار اسلام ـ شماره 54 ، خرداد1365

درسهائى از نهج‌البلاغه

شناخت خداوند

آية الله العظمى منتظرى

موضوع بحث، بررسي خطبه 186 از نهج‌البلاغه با شرح محمد عبده يا خطبه 228 با شرح مرحوم فيض‌الاسلام مي‌باشد. در اين خطبه، حضرت امير«ع» درباره شناخت خداوند و صفات و افعال باريتعالي بحث كرده است كه در قسمتهاي گذشته، مطالبي را در اين رابطه بيان نموديم.

در بحث گذشته، فرمايشات حضرت پيرامون اين مطلب دور مي‌زد كه خداوند همانگونه كه قادر است موجودات را از كتم عدم به عرصه وجود بياورد، بي‌گمان قدرت دارد كه اين موجودات را پس از پيدايش، متلاشي سازد و از بين ببرد «يَوْمَ تُبَدَّلُ الْأرْضُ غَيرُالأرضِ وَالسٰمواتُ مَطْوِياتٌ بِيَميِنه[1]» و در پايان بحث به اينجا منتهي شد كه خدواند نابودكننده اشياء و موجودات است پس از پيدايش آنها تا جائي كه هستِ آنها نيست گردد و مانند طوماري كه نوشته‌ها را در هم مي‌پيچد ، تمام زمين و آسمان و افلاک و کهکشانها و سيارات در هم پيچيده شوند بنحوي كه گويا وجودي در اصل نداشته‌اند «يَوْمَ نَطْوِي السَّماء كَطَيّ السِّجِلِّ لِلْكُتُبِ[2]». و اكنون به دنباله بحث:

«و ليس فناء الدنيا بعد ابتدائها بأعجب من انشائها واختراعها».

و نابودي دنيا پس از ايجاد و آفرينش آن، شگفت‌تر از ايجاد آن از عدم و پديدار شدنش نمي‌باشد.