در اين‌جا توجه خوانندگان گرامي را به منظور دست يابي به اطلاعات گسترده دربارة ساختمان كعبه و تاريخ آن و نيز ساخت درها و قفل‌هاي آن و اهميتي كه در سه مقطع پيش از اسلام، صدر اسلام و در عصر اموي به آنها مي‌داده‌اند، به آثار تاريخ‌نگاران گذشته مانند طبري، ازرقي، ابن اسحاق، ابن هشام و ديگران جلب مي‌نمايم كه در اين موضوع به تفصيل نگاشته‌اند.
تاريخ عصر عباسي از حركت خليفه همراه با هيأتي سخن مي‌گويد كه از بغداد براي انجام فريضة حج به راه مي‌افتادند; مانند «هارون الرشيد» و ديگر خلفاي عباسي ولي تصاوير و نوشتار روي كليدهاي اين مجموعه چنين نشان مي‌دهد كه ساخت پاره‌اي از آنها به اواخر دورة عباسي، يعني به زمان «مستنجد بالله» (555 هـ . ق . 1160م) مربوط مي‌شود و سه عدد آنها به زمان «ابي العباس احمد ناصر (575 ـ 622 هـ . ق . 1180 ـ 1225م) و آخرين آنها به پايان عصر عباسي; يعني به زمان «معتصم بالله» (575 ـ 622 هـ . ق . 1225م) باز مي‌گردد.
نكته قابل توجه اين است كه متوكّل عباسي در جريان تعميرات گستردة كعبه، طلا به كار برده است و زرگري به نام «عبدالله بن سلام» در فاصلة رجب (سال241 هـ . ق . 855 م) و شعبان (241 هـ . ق . 856 م) از جانب وي عهده‌دار اين تعميرات در كعبه و بناهاي مهم بوده است.17
ابن جبير كه در سال 579 هـ . ق . 1183م به زيارت كعبه مشرّف شده، در سفرنامة خود، دربارة كعبه سخن گفته و در اين زمينه اطلاعات فراواني گزارش كرده است.18 او مي‌نويسد: «عرض در كعبه 8 وجب و بلنداي آن 13 وجب است. اين در از نقره ساخته شده و روكشي از طلا آن را پوشش داده و داراي دو حلقه زرّين است و به سمت شرق گشوده مي‌شود». سنگ نوشتة موجود در «حجراسماعيل» نشان‌مي‌دهد كه در سال 576 هـ . ق. 1180م به دستور «ابو العباس احمد ناصر»19 پاره‌اي نوسازي‌ها در كعبه صورت گرفته است.