يكي از پيوست هاي درون مسجد، «روضه» است كه بعدا توضيحي راجع به آن در پيش داريم، و نيز ستون ها و استوانه ها كه داراي تاريخ مي باشد، و سخن از ستون ها كه احيانا گروهي از مردم از ذكر آن آزرده مي شوند و معتقدند نيازي به تتبّع و بررسي ستون هاي كهن و باستاني نيست; چنانكه نيازي نداريم درباره اماكني كه پيامبرخدا(صلي الله عليه وآله)در آن نماز اقامه مي كرد به بحث و كاوش بپردازيم.
ليكن در اينجا سخني سزاي اظهار است، و آن اينكه رسول خدا(صلي الله عليه وآله) نزد «ام انس» آمد و به مردم گفت: مي خواهيد در كدام جايگاه از مسجد براي شما نماز گزارم، حصيري را آوردند كه مندرس مي نمود، گفتند: اي رسول خدا! در همين جايگاه براي ما نماز گزار. آن حضرت در همان جا نماز را برگزار كرد و آب را در موضعي از خانه بيرون كشيد ومردم چنان جايگاهي را به عنوان مسجد براي خود انتخاب كردند. وقتي جريان كار بدينسان به انجام رسيد.(و آدمي پاره اي از آثار و نشانه ها را شناسايي كرد و همانگونه رسول خدا(صلي الله عليه وآله) در آن نماز گزارد، نماز خود را برگزار كرد) بايد آن را جرياني بر شمرد كرد روي داده و نمي توان در باره آن مناقشه كرد.
پيشينيان ـ چون ميان عروة بن زبير و يكي از صحابه اختلاف پديد آمد ـ به كاوش و تتبع در اين باره روي آوردند و مي گفتند: استوانه يعني ستون «مخلفه»، كه رسول خدا(صلي الله عليه وآله) در كنار آن جلوس مي كرد، كجا است. يا استوانه «وفود» در اين باره به اختلاف پرداختند، عروة بن زبير بر خاله خود وارد شد; گفتند: در انتظار باشيد كه به زودي شما را آگاه خواهد ساخت. ليكن ديدند عروه آهنگ ستون خاصي كرده و در سوي آن نماز گزارده است. گفتند: اين همان است كه خاله وي او را بدان آگاه ساخته است. مردم برخاستند و در كنار آن ستون نماز گزاردند.
ستون هاي: «سرير» و «معتكف» و ستون «ابي لبابه» (كه همان ستون «توبه» است)، ستوني كه از ابي لبابه در جريان محاصره بني قريظه كاري سر زد و به مسجد در آمد و خويشتن را بدان بست، اينها استوانه هاي نامداري در مسجد بود.