و پايدار باش، كه همانا خداوند پاداش نيكوكاران را ضايع نمى كند.
در روايات، مراد از دو طرف روز، صبح و مغرب، و مراد از اوايل شب، نماز عشا بيان شده است. (500) البتّه اين آيه در مقام بيان تمام نمازهاى روزانه نيست.
شخصى از اعمال زشت خويش ناراحت بود، لذا پس از نماز در مسجد از پيامبرصلى الله عليه وآله خواست تا او را حدّ بزند، حضرت به او فرمود: چون بعد از آن عمل خلاف، در نماز جماعت شركت كرده اى، خداوند تو را بخشيد. (501)
از امام صادق عليه السلام سؤال شد كه شخصى از طريق طاغوت درآمدهايى را بدست آورده وبا اميد به آيه ى انّ الحسنات يذهبن السيئات به فقرا كمك مى كند وبه حج مى رود؟ حضرت فرمود: انّ الخطيئة لاتكفر الخطيئة گناه را نمى توان با گناه پوشاند. (502) آنچه را بد ست آورده مالِ مردم است وتصرّف در مال مردم به هر شكل حرام است.
اميد بخش ترين آيه ى قرآن
حضرت على عليه السلام بر جمعى وارد شده و از آنها سؤال فرمودند: آيا مى دانيد اميدبخش ترين آيه ى قرآن كدام است؟! هر كس به فراخور حال خويش آيه اى را عنوان كرد:
بعضى گفتند: آيه ى انّ اللَّه لايغفر اَن يشرك به و يغفر مادون ذلك (503) يعنى خداوند جز شرك، گناهان ديگر را مى بخشد.
بعض ديگر بر آن بودند كه اين آيه است؛ و من يعمل سوء او يظلم نفسه، ثم يستغفر الله، يجد اللّه غفوراً رحيما (504) يعنى هر كس خلافكار و ظالم باشد ولى استغفار كند، خداوند را بخشنده و مهربان خواهد يافت.
عدّه اى اظهار داشتند آيه ى يا عبادى الذين اسرفوا على انفسهم، لاتقنطوا من رحمة الله، ان الله يغفر الذنوب جميعاً (505) يعنى اى بندگان من كه در حقّ خود اسراف كرده ايد! از رحمت خدا مأيوس نشويد، زيرا او همه ى گناهان را مى بخشد.
تعدادى هم نظر به اين آيه داشتند؛ والذين اذا فعلوا فاحشة او ظلموا انفسهم، ذكروا الله فاستغفروا لذنوبهم و من يغفر الذنوب الاّ اللّه (506) يعنى كسانى كه اگر كار زشتى انجام دادند و به خودشان ظلم كردند، ياد خداوند مى كنند و براى گناهان خويش استغفار مى نمايند، و كيست جز خداوند كه گناهان را ببخشد.
بعد از اينكه حضرت نظرات آنان را شنيد، فرمودند: از حبيبم رسول خداصلى الله عليه وآله شنيدم كه فرمود: اميدبخش ترين آيه در قرآن اين آيه است: اقم الصلوة طرفى النهار و زلفاً من الليل، ان الحسنات يذهبن السيئات سپس پيامبرصلى الله عليه وآله ادامه دادند: يا على ! سوگند به خداوندى كه مرا بشير و نذير به سوى مردم مبعو كرد، وقتى كه انسان براى نماز وضو بگيرد، گناهانش ريخته مى شود، و زمانى كه رو به قبله كند، پاك مى شود. يا على! مثال اقامه كننده ى نمازهاى روزانه، مثل كسى است كه هر روز پنج مرتبه در نهر آبى كه جلوى منز ل اوست خود را شستشو كند. (507)
1- رهبر بايد الگوى مردم باشد. فاستقم... اقم...
2- نماز را بايد با شرايط و آداب كامل بجاى آورد. در كلمه ى اقامه، معناى كمال و تمام نهفته است. اقم الصلوة
3- نماز قوّت قلب مؤمنان است. چون در آيات گذشته، فرمان به استقامت و عدم اعتماد به ظالمان مطرح شد و اين امور نياز به روحيّه بالا دارد، لذا در اين آيه، خداوند امر به تقويت روح با اهرم نماز مى فرمايد.فاستقم ...و اقم الصلوة
4- نمازها را بايد در وقت مقرّر انجام داد. طرفى النهار
5 - نماز، روشن ترين نمونه ى كار نيك است. اقم... ان الحسنات...
6- اعمال انسان در يكديگر تأثير دارند. ان الحسنات يذهبن السيئات
7- دستور به نماز، روشن ترين پند خداست. ذلك ذكرى (نماز، ذكر الهى است)
8 - همه ى افراد از تذكّرات الهى، بهره مند نمى شوند.ذكرى للذاكرين
9- برپايى واقامه ى نماز، پشتكار وحوصله مى خواهد. (508) اقم الصلوة ، واصبر
500-تفسير كنزالدقائق.
501-تفسير مجمع البيان.
502-تفسير كنزالدقائق.
503-نساء، 48.
504-نساء، 110.
505-زمر، 53.
506-آل عمران، 134.
507-تفاسير مجمع البيان و كنزالدقائق.
508-در آيه اى ديگر مى فرمايد: تخ بمالخ يم ثمامخ لتمك بحتمالنمثى لتميخ لا تخ ثمانى قى نحيم ثن لتمييح تماطه، 132.