آنها در زمين عاجز كننده نيستند )و نمى توانند بر مقدّرات شومى كه براى خود رقم زده اند، غلبه كرده و از خطر فرار كنند.( و در برابر خداوند هيچ ياورى ندارند. عذاب خدا نسبت به آنها مضاعف است. )چرا كه هم خود گمراه بودند و هم ديگران را با بستن راه خدا يا كج نشا ن دادن آن به گمراهى كشاندند(، آنان )از شدّت لجاجت و عناد،( توان شنيدن )حقّ( را ندارند و )آن را( نمى بينند.
سؤال: دو برابر شدن عذاب، با عدل الهى چگونه سازگار است؟
پاسخ: كسى كه به خاطر مقام و قدرتى كه دارد سبب انحراف ديگران مى شود، طبيعتاً بايد وزر آنها را نيز بر دوش كشد، لذا گناه دانشمندان به خاطر نقش الگويى آنان، چندين برابر افراد عادّى است و اين عين عدالت است.
1- ستمگران، تحت سيطره ى قهر و قدرت الهى قرار دارند و عاقبت كار خود را خواهند ديد. لم يكونوا معجزين فى الارض
2- اهل افترا گمان نكنند كه حمايت و ولايت طاغوت ها، سبب نجات آنها خواهد شد. ما كان لهم من دون الله من اولياء
3- رهبران گمراه كه سبب انحراف ديگران شوند، گناه آنان را نيز بر دوش مى كشند. يصدّون ... يبغونها عوجاً ... يضاعف لهم العذاب
4- كفر و لجاجت و تعصّب، چنان چشم و گوش منحرفان را كور و كر نموده كه نمى توانند حقّ را ببينند و يا بشنوند. ما كانوا يستطيعون ...