اتفاقا حديثى هم از پيغمبر باقى است ، مبنى بر اينكه خداوند به نيتها توجه دارد نه به ظاهر و اعمال ظاهر انسان ها ؛ چه بسا ممكن است كه كسى ما را به زبان ستايش كند ، اما دلى لبريز از نفرت و كينه نسبت به ما داشته باشد .
پس دل هاى پاك و نيات صادقانه معيار ارزشيابى در كارها است و خداوند به دل هاى پاك توجه مىكند .
اهميت و ارزش دل و آنچه در آن مىگذرد تا بدان جاست كه پيامبر اسلام صلىاللهعليهوآله فرموده :
مَنْ أَحَبَّ قَوْما فَهُوَ مِنْهُمْ[346] .
اصل قرار دادن نيت در خصوص كارها ممكن است اين اشتباه را در پى آورد كه گروهى بىهيچ كارى ، دست روى دست بگذارند و به اميد اينكه نيت فلان كار نيك را دارند ، دل خوش سازند .
متأسفانه بسيارى از مردم براى كارها كلاه شرعى درست مىكنند ، مثلاً اگر دروغ مصلحتآميز را جايز بدانيم ، اما حدود «مصلحت» را تعيين نكنيم ، آيا كدام دروغ است كه در آن مصلحتى ملحوظ نباشد ؟
پس بايد توجه داشت كه اصلْ قرار دادن نيت از آن روست كه اگر كارى را با نيت درست شروع كنيم ؛ اما امكانات و قدرت ما براى كمال آن كافى نباشد يا مثلاً به منظور اصلاح امرى آن را خرابتر كنيم ، از لحاظ شرعى و اخلاقى مسؤوليتى متوجه ما نيست ، در صورتى كه امكان اصلاح آن از دست ما برود و گرنه در يكجا نشستن و دست روى دست گذاشتن هيچ مشكلى را حل نمىكند ، حتى اگر نيت انجام كارى را داشته باشيم ، چرا كه نيت راه رفتن به تنهايى كافى نيست كه ما را از جايى به جايى ببرد ، مگر اينكه راه رفتن و حركت را با نيت همراه سازيم .
در مورد دعا نيز وضع همين طور است ، درخواست چيزى از خداوند بىآنكه در جهت كسب آن كوشش كنيم ، كوچك ترين اثر مثبتى نخواهد داشت .
دعا در حقيقت يعنى اقدام و كوشش در جهت مطلوب و اين همان مطلبى است كه به صورت مَثَل مىگويند :
«از تو حركت از خدا بركت» .