همانا انسان حريص و بىتاب آفريده شده است ؛ * چون آسيبى به او رسد ، بىتاب است ، * و هنگامى كه خير و خوشى [ و مال و رفاهى ]به او رسد ، بسيار بخيل و بازدارنده است ، * مگر نمازگزاران ، * آنان كه همواره بر نمازشان مداوم و پايدارند ، * و آنان كه در اموالشان حقّى معلوم است * براى درخواست كننده [ تهيدست ]و محروم [ از معيشت و ثروت ، ] * و آنان كه همواره روز پاداش را باور دارند ، * و آنان كه از عذاب پروردگارشان بيمناكند ، * زيرا كه از عذاب پروردگارشان ايمنى نيست ، * و آنان كه دامنشان را [ از آلوده شدن به شهوات حرام ]حفظ مىكنند ، * مگر در كامجويى از همسران و كنيزانشان كه آنان در اين زمينه مورد سرزنش نيستند . * پس كسانى كه در بهرهگيرى جنسى راهى غير از اين جويند ، تجاوزكار از حدود حقاند ، * و آنان كه امانتها و پيمانهاى خود را رعايت مىكنند ، * و آنان كه بر اداى گواهىهاى خود پاىبند و متعهداند ، * و آنان كه همواره بر [ اوقات و شرايط ظاهرى و معنوى ]نمازهايشان محافظت دارند . * اينان در بهشتها مكرّم و محترماند .
قبل از توضيح آيات ، چه نيكوست مقدمه كوتاهى را كه در ذيل اين آيات از مفسر بزرگ قرن ، علامه طباطبايى رسيده نقل شود :
اين آيات مباركه به حسب ظاهر مىخواهند ، اين مطلب را برسانند كه خلقت و آفرينش اوليه انسان هلوعيت است كه همان بىصبرى و بىثباتى و شتابزدگى و بىقرارى است .
كه لازمهاش در مواردى كه به او عنايتى شود و مالى به دست آورد و يا صاحب قدرت و اعتبارى گردد منوعيت است كه همه را براى خود برداشته و از اعطا به ديگران امساك مىورزد .
و در مواردى كه شرى به او برسد و مصيبتى وارد گردد و يا مالى از دست بدهد جزوعيت است كه ناله و غوغا سر مىدهد و فريادش بلند مىگردد .
فقط نمازگزاران هستند كه از اين قاعده كليه و خلقت اوليه انسان استثنا شدهاند .
كدام نمازگزاران ؟ آنان كه چنين و چنانند ، در نماز و زكات اهتمام دارند و از عذاب خدا در هراسند و به روز قيامت و باز پسين تصديق دارند و خود را از زنا و اعمال شنيع حفظ مىكنند و امانتدار بوده و عهد خود را مراعات مىنمايند و بر گواهى و شهادت استوار و قائم هستند .
در اين آيات تمام اعمال حسنه را يكايك شمرده و چيزى را فروگذار نكرده است .
در آيات بعد بلافاصله مىفرمايد :
فَمَالِ الَّذِينَ كَفَرُوا قِبَلَكَ مُهْطِعِينَ * عَنِ الْيَـمِينِ وَعَنِ الشِّمَالِ عِزِينَ * أَيَطْمَعُ كُلُّ امْرِئٍ مِنْهُمْ أَن يُدْخَلَ جَنَّةَ نَعِيمٍ * كَلاَّ [159] .
كافران را چه شده كه به تو چشم دوخته به سويت شتابانند ؟ * از راست و چپ ، گروه گروه ، * آيا هر يك از آنان طمع دارد كه او را در بهشت پرنعمت درآورند ؟ ! * اين چنين نيست .