فهرست مطالب

باب 46 مسئله بيان و كلام سخن گفتن ( 5 ـ 62 )

حقيقت سخن و كلام··· 8

سخن اولياى الهى··· 10

انسان و روح اعظم در كلام ملا صدرا··· 11

دو واقعيّت در سخن··· 18

اوصاف قول در قرآن··· 20

1 ـ قول بليغ··· 21

واعظ و قول بليغ··· 22

2 ـ قول صدق··· 25

3 ـ قول عدل··· 26

قضاوت و شهادت··· 27

قضا در اسلام··· 29

قضاوت امام على عليه‏السلام··· 30

قضاوت عمر··· 31

رشوه و حرمت آن··· 32

هديه و جمع‏آورى زكات··· 33

پاكى عمل··· 34

شرايط قضا در كلام امام على عليه‏السلام··· 35

بهلول ، خردمند ديوانه‏نما··· 37

معامله نكردن دين با هواى نفس··· 38

4 ـ قول حسن··· 40

قول حسن در قرآن··· 41

قول حسن در روايات··· 41

5 ـ قول احسن··· 46

فضّه ، خادمه حضرت زهرا عليهاالسلام··· 48

6 ـ قول كريم··· 53

7 ـ قول ليّن··· 53

8 ـ قول ايمان··· 55

9 ـ قول سديد··· 56

10 ـ قول معروف··· 57

11 ـ قول ميسور··· 58

آفات زبان··· 60

كلام بيهوده··· 62

باب 47 در مدح و ذم ( 63 ـ 76 )

حقيقت مدح و ذمّ··· 66

مدح و ذمّ ديگران··· 68

استحقاق مدح و ذمّ··· 70

مدح و ذمّ بيجا··· 71

مدح و ذم در روايات··· 74

باب 48 در نكوهش مراء و جدال و نزاع ( 77 ـ 108 )

حقيقت مراء و جدال··· 80

جدال احسن··· 83

جدال غير مشروع··· 86

آفات مراء و جدال··· 89

1 ـ عدم پذيرش حق··· 90

2 ـ تظاهر و رياكارى··· 92

3 ـ خشم و غضب··· 93

4 ـ حقد و كينه توزى··· 94

5 ـ رشك و حسد··· 95

6 ـ كناره‏جويى از مردم··· 96

7 ـ گفتارهاى حرام··· 98

8 ـ تكبّر و برترى جويى··· 99

9 ـ كنجكاوى از عيوب مردم··· 101

10 ـ كنش‏ها و واكنش‏ها در اندوه ديگران··· 103

11 ـ تزكيه نفس و خودستايى··· 105

12 ـ نفاق و دورويى··· 106

منشأ مراء و جدال··· 107

باب 49 در مسئله غيبت ( 109 ـ 136 )

گناه غيبت··· 113

مقامى از مقامات اوليا··· 115

دم عيسوى اوليا··· 117

مجلسى در كلام عارفى سترگ··· 119

رابطه اوليا با عالم غيب··· 122

قدرت معنوى اوليا··· 123

غيبت ، مانع وصول به حق··· 124

روايات باب غيبت··· 126

روزه اهل غيبت··· 127

غيبت و ربا··· 128

معناى غيبت··· 130

موارد جواز غيبت··· 131

ريشه انواع غيبت··· 135

سلامت دنيا و آخرت··· 136

باب 50 در ريا و تظاهر ( 137 ـ 160 )

حقيقت ريا و تظاهر··· 140

پرونده حركات انسان··· 141

نامه‏اى تكان دهنده··· 143

كلام غزالى درباره ريا··· 145

ريا در نماز··· 146

عبادت خالصانه··· 148

عبادت ناخالص··· 148

ريشه‏كنى ريا··· 150

مزد رياكار··· 152

موارد ريا··· 153

رياى چشم··· 153

رياى در اكل··· 153

رياى در كلام··· 154

رياى در راه رفتن··· 154

رياى در مجالست··· 154

رياى در لباس··· 155

رياى در خنده··· 155

رياى در نماز و حج و جهاد··· 155

اخلاص در عمل··· 156

روايات باب ريا··· 157

علامت رياكار··· 158

رضايت قلبى بعد از عمل خير··· 159

باب 51 در مذمّت حسد ( 161 ـ 174 )

ضرر حسادت··· 164

حسد حاسد··· 166

توبه حسود··· 167

حسد در قرآن··· 167

حسد در روايات··· 170

باب 52 در نكوهش طمع ( 175 ـ 194 )

صلاح و فساد دين··· 178

قرآن و طمع··· 179

اقسام طمع در قرآن··· 180

روايات طمع··· 183

شراب شيطان··· 187

ريشه طمع··· 188

طمع و قناعت··· 191

عبرت از طمع‏كار··· 192

باب 53 در مدح جود و سخاوت ( 195 ـ 216 )

حقيقت سخاوت··· 199

سخاوت انبيا··· 200

نشانه‏هاى سخاوت··· 205

سخى و بخيل··· 208

سخاوت با مال حلال··· 209

مالك حقيقى··· 210

ذخيره مال براى وارث··· 212

سخا در روايات··· 213

باب 54 در گرفتن و عطا كردن ( 217 ـ 228 )

اخذ و عطاى نادرست··· 220

اهل نجات در اخذ و عطا··· 225

ورع و عفت نفس··· 225

عزّت نفس··· 226

باب 55 در آداب برادرى ( 229 ـ 236 )

نعمت برادرى و اخوّت··· 232

اخوّت در بنى آدم··· 233

باب 56 در مشورت ( 237 ـ 252 )

مشورت در اسلام··· 240

قرآن و مشورت··· 243

روايات و مشورت··· 244

مشورت در امور دنيايى··· 248

نتيجه مشورت··· 250

باب 57 در مدح حلم ( 253 ـ 290 )

حقيقت حلم و بردبارى··· 257

حلم در قرآن مجيد··· 259

حلم در روايات··· 263

قرآن و غضب··· 265

روايات و غضب··· 267

كلام خواجه طوسى در غضب··· 273

اسباب غضب··· 274

علاج اسباب غضب··· 275

حلم و بردبارى خواجه نصيرالدين طوسى··· 279

حلم و بردبارى آيت اللّه اصفهانى··· 280

بردبارى علامه كاشف الغطا··· 283

حلم و بردبارى ملا مهدى نراقى··· 284

موقعيت‏هاى حلم··· 287

تقابل حلم و غضب··· 288

باب 58 در تواضع ( 291 ـ 338 )

حقيقت تواضع و فروتنى··· 294

تكبر در برابر هواى نفس··· 296

عبوديت نفس··· 300

تواضع در برابر خدا··· 303

ربوبيّت در قرآن··· 306

ربوبيّت در دعاى عرفه··· 308

انديشه در آيات توحيد ، بهترين راه تواضع··· 310

منبع روزى··· 311

انديشه در گوش و چشم··· 311

منبع حيات··· 313

تواضع در برابر خلق خدا··· 315

روايات تواضع··· 316

رسول خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله و تواضع··· 321

پيرزن و مشك آب··· 321

توبه جوان يهودى··· 323

كنيز گريان··· 324

تواضع حضرت آيت اللّه بروجردى رحمه‏الله··· 325

سيماى مؤمنان و متواضعان··· 328

مؤمنان و محبّان اميرمؤمنان··· 331

تواضع براى خدا··· 333

تواضع منشأ خشوع··· 336

باب 59 در اقتدا ( 339 ـ 368 )

حقيقت اقتدا··· 343

حقيقت انسان و انسانيت در روايات··· 345

هدف و موارد رسالت در قرآن··· 351

مقتداى حقيقى انسان··· 352

اقتداى به پيامبر اسلام صلى‏الله‏عليه‏و‏آله··· 354

حقيقت محمديه··· 357

اقتداى به ائمه معصومين عليهم‏السلام··· 357

مقتدا در دنيا و آخرت··· 359

اقتدا به اوليا··· 362

اقتداى صحيح بهترين راه هدايت··· 364

اقتدا به آيين حنيف··· 366

باب 60 در مدح عفو ( 369 ـ 388 )

عفو و گذشت··· 373

عفو در قرآن مجيد··· 375

عفو خداوند از بندگان··· 375

عفو بندگان از خطاكاران··· 377

عفو در روايات··· 379

مالك اشتر و عفو··· 381

لذت عفو··· 384

ابو ضمضم و عفو··· 386

باب 61 در حسن خلق ( 389 ـ 396 )

حقيقت خلق حسن··· 392

باب 62 در علم و دانش ( 397 ـ 418 )

علم دين··· 401

علم به تقوا و يقين··· 402

طلب علم··· 404

تمام علوم در كلام امام صادق عليه‏السلام··· 404

شناخت نفس··· 406

علم بى‏منفعت··· 408

علم و عمل··· 411

اوصاف معلّم و متعلّم··· 412

اوصاف معلّم··· 412

اوصاف متعلّم··· 413

علم در نزد انبيا··· 414

علم كسبى و قدرتى··· 416

باب 63 در آداب فتوا دادن ( 419 ـ 445 )

حقيقت فتوا··· 422

فتواى علامه شلتوت··· 424

فتواى ميرزا حسن شيرازى··· 425

فتواهايى ديگر از علماء··· 425

نظر شهيد ثانى به مفتى و فتوا··· 426

فتوا در قرآن··· 427

فاقدان شرايط فتوا··· 428

فتوا در روايات··· 429

فتوا از نگاه بزرگان··· 434

شرايط مفتى··· 439

معرفت ناسخ و منسوخ··· 444

فهرست مطالب··· 447

[1] ـ الرحمن 55 : 1 ـ 4 .

[2] ـ ابراهيم 14 : 28 .

[3] ـ رهى معيرى .

[4] ـ عوالى اللآلى : 4/99 ، حديث 140 ؛ بحار الأنوار : 1/97 ، باب 2 ، حديث 7 .

[5] ـ بحار الأنوار : 1/97 ، باب 2 ، حديث 7 ؛ عوالى اللآلى : 4/99 .

[6] ـ الكافى : 1/10 ، كتاب العقل والجهل ، حديث 1 ؛ عوالى اللآلى : 4/99 ، حديث 142 ؛ بحار الأنوار : 1/97 ، باب 2 ، حديث 9 .

[7] ـ وسائل الشيعة : 16/246 ، باب 33 ، حديث 21475 .

[8] ـ بحار الأنوار : 22/476 ، باب 1 ، حديث 27 .

[9] ـ نساء 4 : 80 .

[10] ـ بحار الأنوار : 2/32 ، باب9 ، حديث 22 .

[11] ـ احزاب 33 : 6 .

[12] ـ تفسير سوره نور : 87 .

[13] ـ سعدى شيرازى .

[14] ـ نهج البلاغة : حكمت 148 ؛ غرر الحكم : 209 ، حديث 4020 .

[15] ـ نساء 4 : 62 ـ 63 .

[16] ـ بقره 2 : 177 .

[17] ـ انعام 6 : 152 .

[18] ـ ترجمه الميزان : 7/518 .

[19] ـ مستدرك الوسائل : 12/208 ، باب 10 ، حديث 13900 .

[20] ـ مائده 5 : 8 .