1382
گرايش شديد و روزافزون نسبت به آموزش الکترونيکي حاکي از مزاياي مختلف اين روش نسبت به روشهاي سنتي آموزش است. اما بايد به اين نکته هم توجه داشت که شايد هيچگاه کامپيوتر و روشهاي آموزش الکترونيکي نتواند کاملا جايگزين آموزش چهره به چهره شوند. آنچه مهم است اين است که بدانيم آموزش الکترونيکي دقيقا چيست و چه مزايايي دارد و باتوجه به محدوديتهايي که دارد، در چه مواردي استفاده از آن توصيه مي شود. بر خلاف ساير شيوه هاي آموزش از راه دور، آموزش الکترونيکي تجربه منحصر به فرد استفاده همزمان از سه شيوه آموزش يعني ديداري، شنيداري و متني را فراهم مي کند. خصوصيت منحصر به فرد ديگر اين شيوه آموزشي که به مدد پيشرفت تکنولوژي فراهم گرديده است، کارايي بيشتر آموزش و مخاطبيني است که نه در يک منطقه ياکشور خاص، بلکه در سرتاسر جهان پراکنده اند. بعلاوه، با تبديل تدريجي آموزش از طريق وب به استاندارد آموزش الکترونيکي، هزينه هاي انتشار و توزيع برنامه هاي آموزشي بسيار کاهش يافته است. آموزش الکترونيکي همچنين امکان آموزش خصوصي را فراهم مي کند. چيزي که با استفاده از رسانه هاي چاپي امکان پذير نيست و بصورت حضوري نيز هزينه بسيار زيادي در بر خواهد داشت. خصوصيت ديگر آموزش الکترونيکي در اين است که اين امکان را براي دانشجو فراهم مي کند تا به ميل خود ومتناسب با توان يادگيريش سرعت پيشرفت درسي را تعيين کند. دراين شيوه آموزش، دانشجوياني که از سطح اطلاعاتي بالاتري برخوردارند مي توانند مطالب ساده تر را بسرعت بگذرانند درحالي که دانشجويان ضعيفتر مي توانند وقت بيشتري را صرف يادگيري همان مطالب کنند. اين امر درمقايسه باکلاسهاي حضوري، موجب کاهش اضطراب و نگراني اين گونه دانشجويان ناشي از عدم توانايي همگامي با ساير دانشجويان مي شود. در اين مقاله سعي مي شود تا با نگاهي اجمالي بر تاريخچه آموزش الکترونيکي و سير تحولات آن و همچنين شيوه هاي مختلف آموزش الکترونيکي و مزاياي آنها، معروف ترين و متداول ترين انواع آموزش الکترونيکي يعني آموزش با استفاده از لوح هاي فشرده و آموزش از طريق وب معرفي شده و در مورد مزايا و معايب هريک توضيح داده شود.
گرايش شديد و روزافزون نسبت به آموزش الکترونيکي حاکي از مزاياي مختلف اين روش نسبت به روشهاي سنتي آموزش است. اما بايد به اين نکته هم توجه داشت که شايد هيچگاه کامپيوتر و روشهاي آموزش الکترونيکي نتواند کاملا جايگزين آموزش چهره به چهره شوند. آنچه مهم است اين است که بدانيم آموزش الکترونيکي دقيقا چيست و چه مزايايي دارد و باتوجه به محدوديتهايي که دارد، در چه مواردي استفاده از آن توصيه مي شود. تاريخچه آموزش الکترونيکي تاريخچه آموزش الکترونيکي به چند دهه قبل بازمي گردد هرچند که در آن زمان با اين نام شناخته نمي شد. در نخستين شکل آن، اطلاعات در کامپيوترهاي بزرگ موسوم به مين فريم ذخيره شده بود و دسترسي به آنها از طريق ترمينال هاي ابتدايي و تک رنگ که تنها قادر به نمايش متون سبزرنگ بودند امکان پذير بود. اما با اختراع اولين کامپيوترهاي شخصي و علي الخصوص ساخت و پيشرفت مرورگرهاي وب تحول بسيار بزرگي در تکنولوژي آموزشي ايجاد گرديد. بعضي اشخاص و سازمانها به سرعت خود را با آخرين تغييرات تکنولوژي تطبيق مي دهند؛ در حالي که براي بيشتر سازمانها زمان زيادي براي ارزيابي، خريد و به کارگيري سخت افزارها و نرم افزارهاي جديد لازم است.
اين بدان معناست که همواره تکنولوژي هاي قديمي، معمول و جديد توسط افراد و سازمانهاي مختلف مورد استفاده هستند. به دليل نقش مهم و اساسي وسايل ذخيره و انتقال اطلاعات در آموزش الکترونيکي در ابتدا به معرفي آنها پرداخته مي شود. فلاپي ديسک ها در اواخر دهه 80 و اوايل دهه 90 ميلادي، برنامه هاي آموزشي عمدتا بر روي فلاپي ديسک ها عرضه مي شدند. هر فلاپي ديسک 5/3 اينچي ظرفيت ذخيره سازي 44/1 مگابايت اطلاعات را دارد که تقريبا معادل 5/1 ميليون حرف يا 700 صفحه متن معمولي است. نرم افزارهاي ذخيره سازي اطلاعات مي توانند اين مقدار را تقريبا به پنج برابر افزايش دهند اما در اين حالت براي دسترسي به اطلاعات بايد ابتدا با استفاده از همان نرم افزارها مطالب بر روي ديسک سخت کامپيوتر نصب شوند. با توجه به حجم زياد فايل هاي صوتي و تصويري نمي توان براي ذخيره برنامه هاي چند رسانه اي به راحتي از فلاپي ديسک ها استفاده نمود زيرا بدون استفاده از نرم افزارهاي فشرده سازي، بر روي هر ديسکت مي توان تنها حدود 6 ثانيه فيلم با کيفيت پايين ذخيره کرد. به همين دليل برنامه هاي آموزشي اوليه که بر روي فلاپي ها عرضه مي شدند عمدتا مبتني بر متن و با استفاده محدود از تصاوير ساده بودند. البته اين بدين معني نيست که نمي توان از فلاپي ديسک براي عرضه برنامه هاي چند رسانه اي آموزشي استفاده کرد بلکه بدان معني است که براي ارائه يک برنامه آموزشي ساده چندرسانه اي به تعداد بسيار زيادي ديسکت نياز است.
البته انواع جديد تر فلاپي ديسک ها (مانند زيپ ديسک ها يا سوپر ديسک ها)که قابليت ذخيره سازي بسيار بيشتري دارند نيز به بازار آمده اند اما به دليل نياز روزافزون به وسايل ذخيره سازي با ظرفيت و سرعت بسيار بالاتر، امروزه ديگر کمتر از فلاپي ديسک ها براي عرضه برنامه هاي آموزش الکترونيکي استفاده مي شود. CD-I سي دي آي كه به معناي ديسک فشرده تعاملي است يک سيستم چند رسانه اي است که در اواخر دهه 1980 ميلادي به بازار آمد و براي استفاده در خانه، مدرسه و تجارت طراحي شده بود. دستگاه گرداننده سي دي آي نسبتا ارزان بود و همانند دستگاههاي ويديوئي وي سي آر مستقيما به تلويزيون متصل مي شدند. اين ديسکها مي توانستند متن، صدا، تصوير و فيلم هاي ويديوئي ذخيره شده بر روي خود را بصور تمام صفحه نمايش دهند. محبوبيت زياد سي دي آي در آن زمان، بيشتر به خاطر قيمت بسيار پايين و سادگي استفاده از آن در مقايسه با کامپيوترهاي داراي سي دي رام و مجهز به سيستم چند رسانه اي بود. بعلاوه کيفيت نمايش برنامه هاي چند رسانه اي از طريق آن بسيار بالاتر از سي دي رام بود.
عمده ترين مشکل در استفاده از اين وسيله در آموزش الکترونيکي، عدم وجود ديسک سخت يا وسيله ذخيره سازي اطلاعات مورد نياز مانند فلاپي ديسک به منظور ذخيره نتايج تمرينات فراگيران يا يادداشت هاي آنها بود. بنابراين، با کاهش سريع قيمت کامپيوترهاي مجهز به سيستم هاي چند رسانه اي، به شدت از محبوبيت اين وسيله کاسته گرديد. CD-ROM لوح فشرده يا سي دي رام که به معناي ديسک فشرده فقط خواندني است؛ وسيله اي براي انتقال برنامه هاي چند رسانه اي به يک کامپيوتر شخصي مي باشد. هر سي دي رام معمولي ظرفيت ذخيره سازي 650 مگابايت اطلاعات و يا به بيان ديگر ظرفيتي معادل 450 فلاپي ديسک را دارد. بر روي هر سي دي رام مي توان حدود 70 دقيقه فيلم با کيفيت پايين ذخيره نمود. به دليل ظرفيت بالا، سي دي رام ها وسيله اي ساده و ارزان براي انتقال فايل ها و برنامه هاي حجيم از قبيل فايل هاي صوتي، تصويري و انيميشن هاي پيچيده درآمده است.
در اواسط دهه 1990 ميلادي، برنامه هاي آموزش الکترونيکي عمدتا بر روي سي دي رام ها ارائه مي شدند. DVD-ROM دي وي دي رام يا ديسک ويديوئي ديجيتال فقط خواندني در واقع سي دي رام هاي سريعتر و پرظرفيت تري هستند که به تدريج جايگزين سي دي هاي معمولي مي شوند. دي وي دي رام ها از نظر شکل ظاهري کاملا شبيه سي دي رام معمولي هستند با اين تفاوت که مي توانند 7/4 گيگابايت اطلاعات يا 2 ساعت و 17 دقيقه فيلم ويديوئي با کيفيت بسيار بالا بر روي خود ذخيره کنند. تکنولوژي دي وي دي رام امروزه جايگزين تکنولوژي سي دي رام شده و به استاندارد کامپيوترهاي جديد تبديل شده است. دستگاههاي گرداننده دي وي دي رام به گونه اي طراحي شده اند که با استفاده از آنها مي توان سي دي هاي معمولي قديمي را نيز مورد استفاده قرار داد. جدول(1) -مقايسه قدرت ذخيره سازي برنامه هاي چند رسانه اي 1 فلاپي ديسک = 44/1 مگابايت اطلاعات يا 6 ثانيه فيلم با کيفيت پايين 1 سي دي رام = 650 مگابايت اطلاعات يا تقريبا 1 ساعت فيلم با کيفيت پايين 1 دي وي دي رام= 7/4 گيگابايت اطلاعات يا بيش از 2 ساعت فيلم با کيفيت بسيار بالا 1 دي وي دي رام = 7 سي دي رام = 3157 فلاپي ديسک اينترنت و اينترانت اينترنت اولين بار در سال 1969 در بخش تحقيقات دفاعي ارتش آمريکا و بعنوان وسيله ارتباطي مطمئني در زمان جنگ به کار گرفته شد.
اين سيستم ابتدا آرپانت ناميده مي شد و متشکل از کامپيوترهاي مجزايي بود که در نقاط مختلف جهان قرار داشتند و با استفاده از يک استاندارد جديد انتقال داده ها که TCP/IP به معناي پروتکل کنترل انتقال يا پروتکل اينترنت بود استفاده مي کرد. در دهه 1980 ميلادي بنياد ملي علوم آمريکا با استفاده از آن تکنولوژي، شبکه اينترنت را راه اندازي کرد که چندصد دستگاه کامپيوتر به آن متصل بودند که عمدتا متعلق به ادارات دولتي و يا مراکز دانشگاهي بودند. در ابتدا استفاده از اينترنت براي افراد معمولي فاقد تخصص در زمينه کامپيوتر بسيار مشکل بود اما نو آوري هاي انجام شده در زمينه مرورگرهاي وب استفاده از آنرا براي همه امکان پذير ساخت. مرورگر وب برنامه اي است که با نصب شدن بر کامپيوتر کاربر، امکان اتصال به شبکه جهاني وب و انتقال از يک صفحه به صفحه ديگر وب را تنها با فشار يک تکمه ماوس فراهم مي سازد.
امروزه با پيشرفت تکنولوژي صفحات وب غالبا دربر گيرنده امکانات چند رسانه اي هم هستند. امروزه مرورگرها به هر کسي و در هر سطح از اطلاعات اين امکان را مي دهد که در شبکه جهاني اينترنت به جستجو بپردازد و به کتابخانه بسيار عظيمي از انواع اطلاعات دسترسي پيدا کند. شيوه هاي مدرن آموزش الکترونيکي تا سال 1996 ميلادي هنوز به کار گرفته نمي شد. تا آن زمان، عناويني چون آموزش از طريق اينترنت و سپس آموزش از طريق وب بسيار متداول بودند. اما اين واقعيت که بسياري از شرکتها و مؤسسات حاضر نبودند اطلاعات داخلي و منابع آموزشي خود را بر روي شبکه اي قرار دهند که امکان دسترسي همگان بدان وجود دارد؛ منجر به ايجاد شبکه هاي داخلي توسط آنها شد که اينترانت ناميده مي شوند. اينترانت چيزي نيست جز يک شبکه خصوصي کامپيوتري که از همان پروتکل هاي اينترنت استفاده مي کند و با استفاده از مرورگرهاي وب مي توان از اطلاعات موجود در آن استفاده کرد.
چون اطلاعات در هر دو نوع شبکه هاي اينترنت و اينترانت از طريق صفحات وب ارائه مي شوند، امروزه بيشتر به جاي عبارت آموزش از طريق اينترنت ، از اصطلاح آموزش از طريق وب استفاده مي شود. تکنولوژي موبايل از سال 2000 ميلادي استفاده از وسايل ارتباطي موبايل يا بي سيم از طريق تلفن هاي همراه و دستگاه هاي پي دي اي در امور تجاري و اداري بسيار متداول شده است. امروزه توجه زيادي معطوف به استفاده از اين وسايل در امر آموزش شده است که از آن با عنوان آموزش موبايلي نيز ياد مي شود. اينکه ميزان موفقيت اين نوع جديد آموزش الکترونيکي تا چه حد مي تواند باشد، امري است که بايد در سالهاي آينده بدان پاسخ داد.
خصوصيات منحصر به فرد آموزش الکترونيکي بر خلاف ساير شيوه هاي آموزش از راه دور، آموزش الکترونيکي تجربه منحصر به فرد استفاده همزمان از سه شيوه سنتي آموزش يعني ديداري، شنيداري و متني را فراهم مي کند. خصوصيت منحصر به فرد ديگر اين شيوه آموزشي که به مدد پيشرفت تکنولوژي فراهم گرديده است، کارايي بيشتر آموزش و مخاطبيني است که نه در يک منطقه ياکشور خاص، بلکه در سرتاسر جهان پراکنده اند. بعلاوه، با تبديل تدريجي آموزش از طريق وب به استاندارد آموزش الکترونيکي، هزينه هاي انتشار و توزيع برنامه هاي آموزشي بسيار کاهش يافته است. آموزش الکترونيکي همچنين امکان آموزش خصوصي را فراهم مي کند. چيزي که با استفاده از رسانه هاي چاپي امکان پذير نيست و بصورت حضوري نيز هزينه بسيار زيادي در بر خواهد داشت.
خصوصيت ديگر آموزش الکترونيکي در اين است که اين امکان را براي دانشجو فراهم مي کند تا به ميل خود ومتناسب با توان يادگيريش سرعت پيشرفت درسي را تعيين کند. دراين شيوه آموزش، دانشجوياني که از سطح اطلاعاتي بالاتري برخوردارند مي توانند مطالب ساده تر را بسرعت بگذرانند درحالي که دانشجويان ضعيفتر مي توانند وقت بيشتري را صرف يادگيري همان مطالب کنند. اين امر درمقايسه باکلاسهاي حضوري، موجب کاهش اضطراب و نگراني اين گونه دانشجويان ناشي از عدم توانايي همگامي با ساير دانشجويان مي شود.
آموزش به روش همياري و آموزش الکترونيک براساس تئوري هاي آموزش گروهي (شيوه همياري)، تعامل انساني نقش اساسي در امر آموزش دارد. بنابراين هنگام طراحي دوره هاي آموزش الکترونيکي مي بايست به اين امر توجه داشت که دانشجويان در اين روش به تنهايي و دور از يکديگر به تحصيل مي پردازند. اين نقيصه تاحدود زيادي با پيشرفت تکنيکهاي ارتباطي الکترونيکي از قبيل اتاق هاي چت، ارتباط اي ميلي بين دانشجويان، تله کنفرانس و امثال آن کمرنگ تر شده است؛ اما به هرحال، مخالفان آموزش الکترونيکي همچنان معتقدند که ارتباط مستقيم و چهره به چهره بين استاد و دانشجو و دانشجويان با يکديگر که در کلاس هاي درس سنتي وجود دارد، هيچگاه توسط کامپيوتر و تکنيک هاي نوين ارتباطي قابل جايگزيني نخواهد بود. انواع مختلف آموزش الکترونيکي همان گونه که گفته شد، آموزش الکترونيکي يا آموزش مبتني بر تکنولوژي انواع مختلفي دارد که شايد مهمترين آنها امروزه آموزش با استفاده از لوح هاي فشرده و آموزش از طريق وب باشد.
در اينجا به مقايسه کلي اين دو شيوه مي پردازيم: مزايا و معايب آموزش با استفاده از لوح هاي فشرده (سي دي رام) الف- مزاياي آموزش با استفاده از لوح هاي فشرده درمقايسه با روش هاي سنتي آموزش، مزاياي استفاده از لوح هاي فشرده مانند ساير روشهاي آموزش مبتني بر تکنولوژي است. آموزش معمولا مي تواند بصورت انفرادي انجام شود، قابليت تعاملي بسيار بالا است ، قابليت جذب دانشجو افزايش مي يابد و به دليل عدم نياز مراجعه به محل کلاسها يا کارگاههاي سنتي، موجب کاهش هزينه دانشجويان مي گردد.
در مقايسه با آموزش از طريق وب، مهمترين مزيت لوح هاي فشرده، قابليت بيشتر اين روش در انتقال مفاهيم و مطالب درسي با استفاده آسانتر، گسترده تر و جذاب تر متن، صدا، تصوير و فيلم است. روش معمول در آموزش از طريق لوح هاي فشرده چنين است که همزمان با بيان مطالب توسط گوينده، تصاوير و فيلم مربوطه نمايش داده شده و نکات مهم مطلب بر روي صفحه نمايش درج مي گردد. بنابراين در اين روش از مهمترين راههاي انتقال مفاهيم يعني ديداري و شنيداري بطور بهينه استفاده مي گردد. همچنين از محيط ها و جلوه هاي جذاب نمايشي براي جلب توجه و ايجاد علاقه در دانشجو به منظورفراگيري بهتر به بهترين نحو استفاده مي شود.
در بسياري از لوح هاي فشرده آموزشي امروزي، ديگر فرقي نمي کند که موضوع درس چه باشد، آموزش روش هاي فروش يا آموزش يک سيستم کامپيوتري جديد؛ در هر صورت، مطالب با استفاده از موضوعات کلاسيک فيلمهاي هاليوودي از قبيل داستانهاي علمي-تخيلي، ماجرايي و حتي نمايش ها و مسابقات تلويزيوني به فراگير آموزش داده مي شود. در اين شيوه، فراگير در نقش فرمانده يک سفينه فضايي، يک کارآگاه خصوصي و يا يک باستانشناس ماجراجو و درقالب داستانهاي جذاب براي رسيدن به اهداف تعيين شده تلاش مي کند و در عين حال به آموزش مرحله به مرحله موضوعات علمي مي پردازد. همچنين چون آموزش از طريق تجربه کردن مؤثرترين راه يادگيري است، قابليت هاي خاص لوح هاي فشرده امکان ارائه شبيه سازي هاي با کيفيت بسيار بالا را فراهم مي سازد. بعنوان مثال، يک برنامه آموزش فروش مي تواند موقعيت هاي غامض را براي فراگيرنده شبيه سازي کند ويا در يک برنامه آموزش پزشکي، با استفاده از تکنيک هاي شبيه سازي، دانشجو با يک بيمار مجازي روبرو مي شود و بايد ضمن تشخيص بيماري وي بتواند بهترين راه درمان را انتخاب کند. مثال ديگر در آموزش نظاميان است که آنها با مشاهده خود در يک ميدان جنگي شبيه سازي شده بايد بتوانند تاکتيکهاي مناسب در مواجهه با دشمن را انتخاب کنند.
ب- محدوديت هاي استفاده از لوح هاي فشرده يکي از معايب استفاده از لوح هاي فشرده در مقايسه با آموزش در کلاسهاي درس سنتي، عدم ارتباط چهره به چهره و مستقيم استاد و دانشجو بايکديگر و با ساير دانشجويان است. اين در حالي است که نقش اساتيد با تجربه، در تسهيل آموزش از طريق افزايش علاقه و ايجاد ارتباط متقابل با دانشجويان انکار ناپذير است. همچنين شرکت در کلاسهاي سنتي، مزاياي ديگري نيز دارد که آموزش از طريق لوح هاي فشرده فاقد آن است. مزايايي مانند انگيزه بيشتر، امکان انجام فعاليت هاي تيمي و همچنين ايجاد روابط دوستانه با ساير دانشجويان که در بسياري موارد مي تواند تا مدتها پس از خاتمه دوره آموزش نيز پابرجا باقي بماند و تأثير به سزايي در رشد اجتماعي آنان داشته باشد.
بزرگترين نقص آموزش با لوح هاي فشرده در مقايسه با آموزش از طريق وب، مشکل تغيير و به روز رساني مطالب است زيرا پس از انتقال اطلاعات بر روي لوح فشرده، ديگر امکان تغيير آن وجود ندارد و در صورت نياز به تغيير، مي بايست يک لوح فشرده جديد طراحي، ساخت، تکثير و توزيع شود. اين کار نه تنها مي تواند بسيار پرهزينه باشد، بلکه زمان زيادي را نيز صرف خواهد کرد. مشکل ديگر آموزش با استفاده از لوح هاي فشرده در پي گيري پيشرفت آموزشي دانشجويان است. زيرا هنگامي که لوح هاي آموزشي براي دانشجويان ارسال مي شود، ارتباط ميان دانشجو و مؤسسه آموزشي بايد از ساير طرق برقرار شود. روشهاي معمول عبارتند از ارسال پاسخ سؤالات از طريق پست، فکس يا پست الکترونيکي، ويا ذخيره نمودن تکاليف انجام شده بر روي فلاپي ديسک و سپس ارسال آن از طريق پست. مزايا و معايب آموزش از طريق وب
الف- مزاياي آموزش از طريق وب عمده مزاياي آموزش از طريق وب در مقايسه با روشهاي آموزشي سنتي، شبيه مزاياي ساير روشهاي آموزش مبتني بر تکنولوژي است. از جمله اين منافع مي توان به موارد زير اشاده کرد: آموزش معمولا مي تواند بصورت انفرادي انجام شود، قابليت تعاملي بسيار بالا است ، قابليت جذب دانشجو افزايش مي يابد و به دليل عدم نياز مراجعه به محل کلاسها يا کارگاههاي سنتي، موجب کاهش هزينه دانشجويان مي گردد. تفاوت عمده آموزش از طريق وب نسبت به آموزش از طريق لوح هاي فشرده در اين است که در اين روش دسترسي به مطالب درسي بسيار آسان تر است و اصولا نيازي به ارسال فيزيکي منابع و وسايل آموزشي وجود ندارد. اين بدان معنا است که استفاده از وب براي آموزش، علاوه بر مزاياي ذکر شده بالا داراي مزاياي ديگري نيز مي باشد که از جمله آنها مي توان به موارد زير اشاره کرد: · دسترسي آسان و فوري در هر زمان و در هر نقطه جهان. در اين روش، دانشجويان درهر لحظه، و صرف نظر از اينکه در خانه، محل کار يا حتي در اتاق يک هتل باشند؛ مي توانند به کتابخانه بزرگي از انواع و اقسام منابع درسي و آموزشي دسترسي داشته باشند. با گسترش روزافزون مودم هاي همراه، دانشجويان حتي قادر خواهند بود در جاهايي که خطوط تلفن معمولي يا شبکه هاي اينترنتي متداول وجود نداشته باشد هم به منابع مورد نياز خود دسترسي داشته باشند.
· هزينه تجهيزات مورد نياز براي هر دانشجو نسبتا پايين و قابل قبول است. امروزه تقريبا همه کامپيوترها مجهز به مودم و يک مرورگر مجاني صفحات وب هستند و با هزينه اندکي امکان اتصال به شبکه هاي اينترنت يا اينترانت وجود دارد. · کنترل ميزان پيشرفت دانشجويان آسانتر است. چون دانشجويان بصورت آن لاين و هنگام اتصال به شبکه آموزش مي بينند، مي توان از سيستمهاي قدرتمند پي گيري پيشرفت دانشجويان استفاده کرد. برخلاف آموزش از طريق لوح هاي فشرده که دانشجويان بايد تکاليف و گزارشهاي خود را تايپ کنند يا بر روي ديسک ذخيره کنند، در آموزش از طريق وب بررسي عملکرد دانشجويان بطور اتوماتيک و از طريق کامپيوتر سرور امکان پذير است. اين اطلاعات مي تواند دامنه گسترده اي را دربر بگيرد: از تشخيص اينکه چه کساني درحال استفاده از برنامه هستند و نمره تکاليف آنها چقدر است؛ تا اطلاعات ريزتر و دقيقتر شامل نحوه پاسخگويي هر دانشجو به هرسؤال يا مدت زماني که هر دانشجو صرف آموختن مطالب هربخش از درس کرده است.
· امکان طراحي برنامه درسي مورد نظر توسط هر دانشجو منطبق با نيازشخصي. در آموزش از طريق لوح هاي فشرده، دانشجويان تنها مي توانند از مطالب درسي که از قبل بر روي يک لوح ذخيره شده استفاده کنند اما در آموزش از طريق وب عملا هيچ محدوديتي از بابت حجم اطلاعات قابل دسترسي وجود ندارد. يک برنامه ايده آل آموزش از طريق وب ، بايد به گونه اي طراحي شده باشد که مطالب درسي در آن به قسمتهاي مختلف تقسيم شده باشند و دانشجو بتواند متناسب با نياز خود، به اطلاعات لازم دسترسي پيدا کند.
· مطالب به راحتي قابل به روز رساني هستند. شايد اين خصوصيت را بتوان مهمترين مزيت آموزش از طريق وب ناميد. در زماني که تحولات اقتصادي در سطح جهان بسرعت به وقوع مي پيوندد، برنامه هاي آموزشي نيز نياز به تغيير و تطبيق مداوم با نيازهاي روز دارند. در روش استفاده از لوح هاي فشرده و ساير روشهاي آموزش از راه دور، با هر تغيير، بايستي لوح فشرده جديدي تهيه و تکثير شود و از طريق پست براي همه دانشجويان ارسال گردد در حالي که در روش آموزش از طريق وب، دانشجويان هربارکه به آدرس سايت مراجعه مي کنند، مي توانند ازآخرين روايت درس استفاده کنند.
ب) محدوديت هاي آموزش از طريق وب شايد تنها دو اشکال درمورد استفاده از روش آموزش از طريق وب وجود داشته باشدکه پيش بيني مي شود هر دو آنها طي 5 تا 10 سال آينده و با گسترش شبکه اتصالات پر سرعت اينترنتي برطرف گردد. اولين مشکل، در مقام مقايسه با آموزش حضوري، نبود تماس انساني است که مي تواند فرآيند يادگيري را بطور قابل توجهي تحت تأثير قرار دهد. از اين لحاظ، آموزش از طريق وب بهتر از آموزش با استفاده از لوح هاي فشرده است. دانشجويان در اين روش مي توانند با استفاه از پست الکترونيکي با ساير دانشجويان ارتباط برقرار کنند، مطالب مورد نظر خود را بر روي صفحه هاي پيغام قرار دهند و يا از طريق چت و کنفرانس هاي ويديوئي ارتباط مستقيم و زنده داشته باشند.
هرچند که اين امکانات نسبت به آموزش از طريق لوح هاي فشرده پيشرفت بسيار قابل توجهي به شمار مي آيد، اما هنوز آموزش از طريق وب آن اثري که حضور در کلاسهاي معمولي بر روي دانشجو مي گذارد را ندارد. با اتصالات پرسرعت تر اينترنتي و پيشرفت بيشتر در نرم افزارهاي کنفرانس ويديويي، به زودي اين امکان براي دانشجويان فراهم خواهد شد که بتوانند از هر نقطه جهان بطور زنده و مستقيم در کلاس هاي درس حضور يافته، با مدرس و ساير دانشجويان با کيفيت بسيار بالا و از طريق تصاوير تمام صفحه ويديويي ارتباط برقرار کنند. دومين مشکل عمده، نبود امکانات چندرسانه اي در بسياري از برنامه هاي آموزش از طريق وب است.
استفاده از صدا و فيلم براي توضيح بهتر بسياري از مطالب درسي، آموزش از طريق شبيه سازي و طراحي شيوه هاي نوين آموزشي کاملا ضروري است. نکته اي که بايد به آن توجه داشت اين است که ارائه کامل دروس بصورت چند رسانه اي هم اکنون نيز امکان پذير است و برخي از مؤسسات آموزش از طريق وب نيز بدان اقدام نموده اند. اما مشکل در اينجاست که حتي اگر دانشجويان هم از طريق خطوط پرسرعت و با پهناي باند وسيع به اينترنت متصل باشند، شبکه هاي ارائه دهنده خدمات اينترنتي از آن استقبال نمي کنند زيرا اين امر مستلزم انتقال حجم وسيعي از اطلاعات در هر ثانيه است که موجب بالا رفتن ترافيک شبکه و کاهش سرعت آن مي شود. به همين دليل در حال حاضر بيشتر دوره هاي آموزشي که از طريق وب ارائه مي شوند محدود به متن و تصاوير ساده هستند. اميد است با پيشرفت شبکه هاي اينترنتي و تغيير در پروتکل هاي آن به زودي اين مشکل نيز برطرف گردد.