در ميان تمام ماشينها و دستگاههاي گران‌قيمت و پيچيده ، علم تصويربرداري پزشکي براي بسياري از افراد ظاهري مبهم دارد؟ چطور اين دستگاه‌ها مي‌توانند اشعه ايکس توليد کنند و آنگاه از عضوي از بدن رد شده و بر روي يک فيلم ، تصويري از آن عضو بدست مي‌آيد. چطور دستگاه سونوگرافي با حرکت دادن قسمتي از آن بر روي بدن ، حرکت اعضاي داخلي جنين و مايعات را به خوبي نشان مي‌دهد. بيمار هنگام قرار گرفتن در دستگاههاي سي‌تي اسکن و ام آر آي با ترس خاصي از اينکه آيا ممکن است تحت خطر باشد، يا بعد از مدتي براي او مشکلي بوجود آيد، مي‌باشد و يا مجبور است براي تشخيص و درمان بيماري خود ، خطر استفاده از اين سيستم‌ها را بپذيرد.
تصوير برداري از اعضاي بدن براي اولين بار توسط ويلهلم کنراد رونتگن فيزيکدان آلماني و استاد دانشگاه ورزبورگ (wurzburg) آلمان در شب 8 نوامبر سال 1895 ميلادي همزمان با کشف اشعه ايکس از استخوانهاي دست همسرش انجام گرفت. علت نامگذاري ايکس به اين اشعه نداشتن ايده بخصوصي در مورد آن بود. بنابراين آن را اشعه ناشناخته يا مجهول ايکس ناميدند و تصويرگيري با اين اشعه ، راديولوژي ناميده شد.
تصوير برداري از اعضاي بدن در سال 1895 توسط رونتگن با کشف پرتو ايکس پا به عرصه وجود گذاشت. برخلاف ساير اختراعات و اکتشافات که سالها بعد و پس از طي مراحل سخت مورد قبول قرار مي‌گيرند، خيلي زود و بلافاصله دو ماه پس از کشف براي اولين بار درجهان در بيمارستان نيو همپشير (Newhampshire) شهر ورزبورگ آلمان در مورد شکستگي استخوان و درمان آن بکار برده شد. راديوگرافي از زمان کشف رونتگن بطور مداوم استفاده مي‌شود و با گذشت نزديک به يک قرن با تغييرات تکنيکي از جمله توموگرافي ، فلوروسکوپي ، توموگرافي کامپيوتري يا سي‌تي اسکن ، سونوگرافي ، پزشکي هسته‌اي ، و ام آر آي و دستگاه پت (PET) دچار تحولاتي شده که در دهه اخير به آن ايميجينگ (Imaging) مي‌گويند، و دگرگوني عظيمي را در تشخيص بهتر بيماريها و نيز درمان آنها ايجاد نموده است.
بدون توجه به خطرات و بيماريهاي جديد و ناشناخته‌اي که هر روز بشر را تهديد مي‌کند، نقش تصويرگيري از قستهاي مختلف بدن بيشتر آشکار مي‌شود. هرچند که در اوايل ، تصويرگيري پزشکي محدود به استفاده از اشعه ايکس و ديدن استخوان و يا اجسام خارجي در بدن بود، اما هم اکنون حتي پارگي عروق در قلب يا يک رباط در زانو يا ميزان مايع مفصلي در مفصلها با سيستم‌هايي که روز به روز در حال پيشرفت هستند قابل مشاهده است. بنابراين تشخيص و درمان آنها سريعتر صورت مي‌گيرد. از آنجايي که سلامتي انسانها مهمترين بعد زندگي آنهاست نقش اين علم در زندگي آشکارتر مي‌شود.
راديوگرافي
در تشخيص انواع شکستگي ، در رفتگي ، انواع تنگي و زخمها در اندامهاي گوارشي ، پارگي اندامها ، بيماريهاي مفصلي و غيره از اين نوع تصويربرداري استفاده مي‌شود.
موارد اورژانس بيماريهاي مغزي مثل اين ايست و شوک و خونريزي‌ها به سرعت قابل مشاهده‌اند. همچنين ستون فقرات ، قفسه سينه و شکم اعمال اين نوع تصويربرداري ضروري است.
جهت بررسي انواع بيماريهاي مربوط به سيستم صفراوي ، ادراري ، عروق ، قلب و زنان باردار و بچه‌ها از سونوگرافي استفاده مي‌شود.
اين نوع تصويربرداري ساختمانهاي خيلي ريز را به سرعت نمايان مي‌کند و حد بين بافتهاي مجاور را به خوبي نمايان مي‌سازد. ماهيچه‌ها ، عروق ، تاندونها و رباطها را نيز به خوبي نمايان مي‌کند.
در اين دستگاه‌ها بوسيله توليد اشعه ايکس در يک تيوپ و بکاربردن يک سري تکنيکها و شرايط لازم و عبور اشعه از بدن بيمار و برخورد آن با فيلم و سپس ثبت تصوير بوسيله دستگاههاي ظهور و ثبوت از اعضاي مختلف بدن تصوير برداري مي‌شود.
در اين دستگاه تصوير برداري مقطعي و عرضي توسط چرخش دستگاه به دور عضور مورد نظر صورت مي‌گيرد و در هر چرخش يک مقطع از عضو را در کوتاهترين زمان تصويرگيري مي‌کند و تصاوير توسط کامپيوتر بازسازي مي‌شوند.
استفاده از يک ميدان مغناطيسي بزرگ است که وقتي بيمار در آن قرار مي‌گيرد، امواج راديويي که دستگاه مي‌فرستد، بر روي هسته اتم هيدروژن در بدن اثر گذاشته و آنها را در يک ميدان مغناطيسي قرار مي‌دهد. سپس تصويرگيري توسط کامپيوتر از مقاطع مختلف عضو مورد نظر صورت مي‌گيرد.
براي استفاده از اين سيستم يک عنصر راديواکتيو که پوزيترون توليد مي‌کند، وارد بدن بيمار مي‌شود و سپس دو عدد پرتو گاما توليد مي‌شود. بر اين اساس در اين سيستم آناتومي و فيزيولوژي بدن مشخص مي‌شود.
يک ماده راديواکتيو از طريق داخل رگي يا خوراکي يا استنشاقي مورد استفاده بيمار قرار مي‌گيرد. به علت اعمال متابوليک در بدن اين مواد راديواکتيو در محل خاصي تجمع مي‌يابند. سپس يک دوربين در اين سيستم به نام دوربين گاما تعداد تشعشعات گاماي ساطع شده از بيمار را شمارش مي‌کند که نشان دهنده ميزان جذب اکتيويته در آن عضو مورد نظر است. در نتيجه يک بيماري خاص مثلا تومور مي‌تواند در شمارش تغيير بوجود آورد و بيماري تشخيص داده مي‌شود.
علم تصوير برداري پزشکي رابطه‌اي تنگاتنگ با علوم تشريح (آناتومي) و علوم فيزيک از جمله فيزيک هسته‌اي ، اتمي و فيزيک پزشکي دارد و همچنين داراي رابطه‌اي جداناشدني با علم راديوبيولوژي است.
از آنجا که تابش پرتوها توسط بعضي سيستم‌هاي تصوير برداري براي درمان يا تصويرگيري مي‌تواند تغييرات بيولوژيک ايجاد کند. ولي ما براي تشکيل تصوير اين خطر را تحمل مي‌کنيم. پس بايستي در مقابل اين پرتوها حفاظت ويژه‌اي را بکار ببريم، چه براي افراد شاغل که با اين پرتوها کار مي‌کنند و چه براي بيماراني که در معرض اين پرتوها قرار مي‌گيرند. يعني بايد قسمتهايي از بدن بيمار که جهت تصويربرداري مورد نظر نيستند از قرارگيري در معرض اشعه خودداري شود.
با توجه به تاريخچه اين علم و تغييرات و دگرگوني عظيمي که در طول يک قرن در اين علم بوقوع پيوسته که هم اکنون سرعت جريان خون در عروق مغزي را بوسيله سيستم PET (پت) قابل اندازه گيري است. پس انتظار تحولاتي چون تصويرگيري در سطح تک‌تک سلولهاي بدن را در آينده داريم.