pneumothorax
رويهم افتادگي قسمتي از يك ريه يا همه آن در اثر نفوذ هواي آزاد بين دو لايه جنب (غشاي نازك پوشاننده ريه‌ها). درد ناشي از اين عارضه گاهي با درد حمله قلبي اشتباه مي‌شود. اين عارضه در همه سنين ديده مي‌شود ولي در مردان فعال (بين 40-20 سال) شايع‌تر است.
شدت علايم زير برحسب ميزان رويهم افتادگي ريه و گستردگي بيماري زمينه‌اي ريه متغيير است. هنگامي كه پنوموتوراكس به آهستگي ايجاد شده باشد علايم ممكن است كمتر حاد باشد:
درد خنجري قفسه سينه، اين درد ممكن است به شانه يا سراسر قفسه سينه يا شكم انتشار يابد.
كوتاهي نفس.
سرفه خشك و تك‌تك (گاهي)
پنوموتوراكس خود به خودي:
پاره شدن كيسه‌هاي هوايي كوچك در ريه در اثر آسم، آبسه يا آمپيم ريه، يا فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري فيزيكي، نظير غواصي، پرواز در ارتفاعات بالا يا كشش بدني. موارد مرتبط با فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري اكثراً در افراد سالم رخ مي‌دهد.
گاهي علت مشخصي ندارد.
پنوموتوراكس ناشي از ضربه:
زخم‌هاي نافذ قفسه سينه كه اجازه ورود هواي آزاد به فضاي جنب را داده و از اين طريق باعث رويهم افتادگي ريه مي‌شوند.
عارضه كشيدن مايع از ريه (توراسنتز)
آسيب قفسه سينه
بيماري‌هاي مزمن ريه
استعمال دخانيات
ورزش، كشش‌هاي فيزيكي
غواصي
پرواز در ارتفاعات بالا
سرطان
اقدام به درمان طبي براي اختلالات ريوي نظير آسم يا آمفيزم
خودداري از استعمال دخانيات
يك پنوموتوراكس كوچك نياز به توجه خاصي نداشته و خودبه‌خود بهبود مي‌يابد. ولي اگر رويهم افتادگي وسيع بوده و در افراد ميانسال يا سالمندي كه دچار آسيب‌هاي ريوي ناشي از آسم، برونشيت مزمن يا آميفزم نيز هستند رخ دهد، مي‌تواند منجر به نارسايي تنفسي و يك شرايط بحراني گردد.
ادم ريه (احتباس مايع در ريه)
عفونت ريه
پنوموتوراكس مكرر كه نيازمند دخالت جراحي است.
- عكس ساده قفسه سينه به اثبات اين تشخيص و تعيين اندازه پنوموتوراكس كمك مي‌كند.
- نوع درمان به اندازه پنوموتوراكس و وضعيت زمينه‌اي ريه بستگي دارد. اين عارضه ممكن است خودبه‌خود بهبود يابد، ولي ممكن است براي دفع هواي تجمع يافته، بستري در بيمارستان و اقدام به درمان لازم باشد.
- خودداري از استعمال دخانيات؛ تلاش براي سرفه نكردن، اجتناب از بلند صحبت كردن، خنديدن يا آواز خواندن.
- استراحت در حالت نشسته ممكن است براي بيمار راحت‌تر باشد.
- در صورتي كه مراقبت در منزل انجام مي‌شود، اندازه‌گيري مرتب فشار خون، تعداد ضربان قلب و تنفس ضروري است.
براي اين اختلال معمولاً دارويي نياز نيست. ولي براي تسكين درد خفيف از داروهاي بدون نسخه نظير استامينوفن و براي درد شديد از مسكن‌هاي قويتر ممكن است استفاده شود.
فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري
تا حد توان به فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري هاي خود ادامه دهد. به طور مكرر در بين فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري ها استراحت كنيد. هرچه سريعتر با بهبود علايم فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري هاي طبيعي خود را از سر بگيريد. براي بهبود اين عارضه حدود دو هفته زمان در نظر بگيريد.
رژيم خاصي نياز نيست.
اگر شما يا يكي از اعضاي خانواده تان داراي علايم پنوموتوراكس باشيد.
بروز موارد زير در طي درمان:
ـ افزايش درجه حرارت تا 3/38 درجه سانتيگراد
ـ تشديد درد سينه يا كوتاهي نفس
ـ شروع سرفه دردناك ناتوان كننده يا توليد خلط