در جهان,دين و آيينى وجود ندارد كه موسيقى نداشته باشد. در اصل, براساس تحقيق بسيارى از محققان, زادگاه اصلى موسيقى دين و روحيه پرستش و آيين گرائى بشر است. در ايران اسلامى به جزدين ومذهب فراگير ما, آيينهاى رسمى ديگرى نيز هستند كه از هنر موسيقى برخوردارند. در فهرست از نام و نوع موسيقى آنها صرف نظر مى كنيم وتنها به موسيقى آيينى اسلامى مى پردازيم; در ضمن توضيح اين نكته را لازم مى دانيم كه توجه جدّى به موسيقى آيينى, با تنوع و ارجمندى فوق العاده آن براى رسانه ها و تبليغ, امرى حياتى است. استفاده جزء كوچكى از اين موسيقى در زمان جنگ تحميلى, ارزش و اعتبار اين موسيقى را به همگان نشان داد; در حالى كه متأسفانه بى توجهى به اين جنبه از هنرهاى دينى هميشه سبب خُسران بوده است. آثارى كه به عنوان موسيقى دينى توليد مى شود, كيفيت مناسب را ندارد و به همين دليل آن چنان كه بايد مؤثر واقع نمى شود. حال آن كه ذخيره موسيقى مذهبى و دينى, در خور مقايسه با ساير موسيقيهاى موجود درايران نيست و از طرفى هيچ يك از گونه هاى موسيقى اين مقدار مخاطب و شنونده داوطلب ندارد. اينها نكاتى است كه مسؤولان نبايستى از آن غافل بمانند. در زير, موسيقى دينى و آيينى را طبقه بندى كرده و با اشتهار آن از توضيح اضافه خوددارى مى شود.
موسيقى آيينى را اجمالاً مى توان به چهار دسته تقسيم كرد. اين دسته بندى جنبه علمى ندارد, زيرا بسيارى از عناوين و مصاديق احتمالاً ناديده گرفته مى شود; ليكن براى ورود به مطلب كافى است.
1 . موسيقى مساجد يا موسيقى عبادت.
2 . موسيقى تكايا يا موسيقى عاشورايى.
3 . موسيقى خانقاه ها ياموسيقى عرفانى.
4 . موسيقى متفرقه مذهبى.