فرصت ، يعنى نوبت آماده شدن شرايط لازم براى نيل به هدف ، و استفاده از فرصت ، يعنى سعى و كوشش در راه بهره بردارى صحيح از آن نوبت و آن شرايط مساعد. در اين جهان هيچ موجودى بى حساب نيست ، و هيچ نتيجه و حاصلى بدون سعى و كوشش در راه استفاده از شرايط موجود به دست نمى آيد.
(و ان ليس للانسان الا ما سعى .(63) )
نصيب آدميان چيزى جز محصول سعى و عمل آنان نخواهد بود.
(قال ابو عبدالله عليه السلام : احمل نفسك لنفسك فان لم تفعل لم يحملك غيرك .(64) )
امام صادق عليه السلام فرموده : بار مسئوليت خويشتن را خودت بايد بر دوش بگيرى ، و اگر از انجام وظيفه شانه خالى كنى ، ديگرى بار مسؤ وليت تو را حمل نخواهد كرد.
كشاورز بايد از فرصت مساعد آب و هوا و زمين استفاده كند و با سعى و كوشش ، در شخم زدن و بذر ريختن و مراقبت كردن ، وظايف خود را به درستى انجام دهد تا محصولى به دست آورد. محصل بايد از فرصت مناسب و شرايط مساعد كتاب و مدرسه و معلم و محيط امن و سلامت خود استفاده كند و با جديت در تحصيل علم و تمرين و مطالعه بكوشد تا به مدارج علمى نايل گردد.
بيمار بايد از فرصت وجود طبيب و دوا و پرستار و بيمارستان استفاده كند و با سعى و مراقبت در استراحت و پرهيز و استفاده از داروهاى مفيد، خويشتن را درمان نمايد. گمراهان و بدكاران بايد از وجود تعاليم الهى و رهبران روحانى و عقل و درايت خويش استفاده كنند، و با مجاهده در راه فضيلت و سعى و كوشش در انجام وظايف ايمانى و اخلاقى ، خود را در صف پاكان و نيكان درآورند و بدين وسيله موجبات خوشبختى و سعادت ابدى خويش را فراهم نمايند.
خلاصه ، استفاده از فرصت هاى مناسب و بهره بردارى از شرايط مساعد، پايه اساسى موفقيت و پيروزى بشر در جميع شئون مادى و معنوى است . عاقل ترين مردم كسانى هستند كه همواره از شرايط موجود استفاده مى كنند و هيچ فرصتى را به رايگان از كف نمى دهند.