كسى كه با خشم و ناراحتى رفيق خود را ترك مى گويد و با گله مندى از وى جدا مى شود، اگر در ايام جدايى خود را نبازد و از حدود حق و فضيلت خارج نشود، اگر به پاكى امتحان بدهد و از حريم عدل و انصاف و عقل و مصلحت قدمى فراتر نگذارد، داراى ارزش عقلى و صلاحيت اخلاقى است . چنين انسان شايسته و دوست داشتنى ، لايق دوستى و رفاقت است .
(قال الصادق عليه السلام : من غضب عليك ثلاث مرات فلم يقل فيك سوء فاتخذه لك خلا. (970) )
امام صادق عليه السلام فرموده است : كسى كه سه بار نسبت به تو خشمگين شود و درباره ات به بدى سخن نگويد، شايسته رفاقت است . او را براى دوستى انتخاب كن .
با توجه به وضع روانى و مقتضيات طبيعى دوران شباب ، براى جوانان ، مراعات همه جانبه حدود و حقوق عادلانه رفيق بسيار مشكل به نظر مى رسد. زيرا جوانان حقوق رفاقت و با مقياس عقل و مصلحت اندازه گيرى نمى كنند بلكه ميزان سنجش حقوق رفيق ، بين جوانان ، همان عواطف تند و احساسات آتشين است .
جوانان اسير خوددوستى و احيانا خودپرستى هستند و نيك و بدهاى زندگى را براساس تمايلات درونى خويش ارزيابى مى كنند. در نظر جوانان ، رفيق خوب و حق شناس كسى است كه بى قيد و شرط به خواهش هاى دوست جوان خود پاسخ مثبت دهد و در كمال صميميت و فداكارى در اجراى آن ها بكوشد. اگر جوانى به تمنيات خود پسندانه رفيق خويش ترتيب اثر ندهد، وى را بى صفا و حق ناشناس مى خواند و با ديده خشم و بدبينى اش مى نگرد.
(ما نيز گاهى مثل بيماران روحى ، دوستان و آشنايان و دگران را به خاطر وجود خود تصور مى كنيم و هر چه بتوانيم آنان را به اجراى مقاصد و اميال خويش وا مى داريم و مطلقا رنج و زيانشان را در نظر نمى گيريم . هر كه به حال ما مفيد است و از ما فرمان مى برد، او را خوب مى دانيم و از هر كه به درد ما نخورد و به حرف ما نرود، بد مى گوييم .) (971)