جوان از نظر عقل و احساسات

(قال على عليه السلام : من مدحك بما ليس فيك فهو خليق ان يذمك بما ليس فيك . (991) )

على عليه السلام فرموده است : كسى كه روزى براى فضيلتى كه در تو نيست ، به دروغ مدحت گويد، سزاوار است روز ديگر براى صفت بدى كه از آن منزهى ، مذمتت كند.

خلاصه ، كسى كه به گناه و ناپاكى آلوده شده و به سيئات اخلاقى و خيانت كارى خو گرفته است ، قابل اعتماد و شايسته رفاقت نيست ، زيرا چنين انسان منحرفى خيلى زود رفيق خود را فاسد مى كند و او را بين مردم ننگين و متهم مى سازد.

به علاوه ، چنين انسان پستى ، اگر در روز رفاقت از كارهاى ظالمانه و ضد فضيلت خود به نفع رفيق استفاده مى كند، در روز جدايى نيز با همان روش هاى ناپسند و رفتار ظالمانه ، به وى آسيب مى رساند و در هر دو صورت ، روش هاى نادرست و ضد اخلاقى چنين رفيقى ، در نظر اولياى گرامى اسلام مذموم و مطرود شناخته شده است .

رفيق متملق

يكى از رفاقت هايى كه در تعاليم مذهبى مضر و مذموم شناخته شده و اولياى گرامى اسلام پيروان خود را از آن بر حذر داشته اند، رفاقت با افراد متملق و چاپلوس است . متملق كسى است كه به انگيزه ترس يا طمع ، بر خلاف عقيده باطنى و اعتقاد واقعى خود، لب تمجيد اين و آن مى گشايد و با مدح و ثناگويى نا به جا شخصت معنوى و ارزش انسانى خويش را پايمال مى كند.

متملق براى آن كه از شدت رسوايى و ننگ كار خود بكاهد و پستى و دنائت خويش را تا اندازه اى پنهان كند، مى كوشد كه عمل نادرست و غير واقعى خويش را درست و حقيقى جلوه دهد و اصرار مى ورزد تا دگران را در اين روش باطل و همرنگ و هم عقيده خود سازد.

(قال على عليه السلام : لا تصحب المالق فيزين لك فعله و يود انك مثله . (992) )

على عليه السلام فرموده است :

با چاپلوسى رفاقت مكن كه او با چرب زبانى تو را اغفال مى كند. كار نارواى خود را در نظرات زيبا مى نمايد و دوست دارد كه تو نيز مانند وى باشى .