رشد همگانى ، رشد همه جانبه و عمومى . تمام اعضا نمو مى كنند، در حالى كه شكل انسانى و توازن اندام ، همواره ثابت و برقرار است . مجموعه بدن با تعادل پيش مى رود و دچار زياده و نقصان ناموزون نمى شود، تا سرانجام به رشد نهايى خود برسد. آيا به وجود آمدن آن همه اعضاى مختلف و گوناگون و همچنين رشد موزون و تكامل معتدل آنها، از چه منشاءيى جز تدبير لطيف و حكيمانه الهى ممكن است سرچشمه بگيرد؟
موازنه و تعادل رشد قسمت هاى مختلف بدن انسان ، بر اساس قانون تكوين و سنت آفرينش استوار است . اين قانون كه از اراده حكيمانه خالق عالم سرچشمه گرفته است ، به طور طبيعى و خودكار در مورد جنين و نوزاد، كودك و جوان اجرا مى شود.
كسانى كه سالمند و ساختمان بدنشان طبيعى است ، از رشد معتدل و نمو موزون برخوردارند، ولى بيمارانى كه گرفتار اختلالات غدد داخلى هستند، عوارض گوناگونى دارند و بعضى از آنها دچار ناموزونى رشد در نواحى مختلف بدن مى شوند:
بيشتر اطلاعات ما درباره غده هاى ترشحى درونى ، محصول مطالعه حالات بيمارانى است كه يا چند غده تراوش درونى مريض داشته باشند. بيمارى هاى غدد ترشح درونى به دو دسته تقسيم مى شوند.
1 بيمارى هايى كه غده را خراب و كار آن را دچار وقفه مى كنند.
2 بيمارى هايى كه فعاليت غده را فزونى مى بخشند.
مطالعه اين بيمارى ها و نتايج حاصل شده تقريبا با آزمايش هايى كه روى حيوانات به عمل مى آوريم ، نزديك به هم است.(123)
هورمون رشد كه براى نمو و تكامل بدن پستانداران ضرورى است ، مستقيما بر همه اعضاى بدن اثر دارد. اگر ميزان هورمون نمو، زيادتر از حد لازم بالا رود، توليد مرضى مى كند به نام آكرومگالى كه نشانى هاى آن از اين قرار است :
بزرگ شدن عمومى بافت هاى استخوانى و بافت هاى نرمك به خصوص در اندام هاى فوقانى و ساق ها و اجزاى صورت . ازدياد هورمون نمو، طفل را به غولى مبدل مى كند، زيرا تمام قسمت هاى بدن متحدا نمو مى كنند، اما اين كه هورمون نمو چگونه اين كار را انجام مى دهد، امرى است نامعلوم .