امام صادق(عليه السلام) در روايتى بسيار زيبا اين حدود را چنين بيان مىفرمايند: «دوستى و رفاقت با ديگران داراى حدودى است كسى كه همه آن حدود را دارا نباشد او را دوست كامل براى خود انتخاب نكن و آن كس كه هيچ يك از آن حدود را ندارد در حقيقت دوست نيست. (آن حدود عبارتند از:) اول آنكه: ظاهر و باطنش نسبت به تو يكسان باشد. دوّم آنكه: زيبايى و زشتى تو را زيبايى و زشتى خود ببيند. سوم آنكه: دست يابى به مال و رسيدن به مقام رفتارش را نسبت به تو تغيير ندهد. چهارم: در باب رفاقت و دوستى آنچه در اختيار دارد نسبت به تو مضايقه نكند. پنجم: هنگام سختىها و مصائب تو را رها و تنها نگذارد»(1). بنابر اين در انتخاب دوست بر ما لازم است كه اين مسائل را معيار قرار دهيم و ناديده گرفتن حدود دوستى موجب خسرانى است كه شايد قابل جبران نباشد.

نقش دوست در سرنوشت انسان

از مجموع مطالبى كه گفته شد تا حدى تأثير و نقش دوستان در زندگى انسان مشخص گرديد و شايد بتوان گفت كه همه تأكيدات دين ناظر به

1 ـ بحار الانوار، ج71 ص173 روايت 1.