«چون خدا مىدانست كه در آخر الزمان اقوامى هستند كه داراى انديشه عميقند قل هو الله احد و آياتى از سوره حديد تا عليم بذات الصدور را نازل فرمود»(1).

اسرار ركوع

وقتى كه نمازگزار به ركوع خم مىگردد در حقيقت با عمل خود به ذلّت و خواريش و با ذكر ركوع به عظمت و كبريائى خداوند اعتراف و اقرار مىكند. و اين بهترين نوع تواضع عبد در مقابل مقام كبريائى حق است. به همين خاطر كه او خدا را به عظمت و بزرگى ياد كرد خدا نيز او را در نزد بندگان عزت و بزرگى مىبخشد. چنانچه در روايت از امام حسن عسكرى(عليه السلام) منقولست كه فرمودند: «چون نمازگزار به ركوع رفت خداوند تبارك و تعالى خطاب به فرشتگان مىكند و مىفرمايد: اى ملائكه من آيا نمىبينيد بنده نمازگزار چگونه براى بزرگى و عظمت من تواضع مىكند؟ شما را گواه مىگيرم كه هر آينه او را در دار كبريائى و جلال خودم بزرگ سازم»(2).

پس سرّ ركوع، خم شدن در برابر عظمت اوست و اين اقتضاى ادب عابد است در مقابل معبود. چنانچه اين تعبير از امام صادق(عليه السلام)است كه: «در ركوع ادب عبوديت است و در سجود قرب به معبود. و كسى كه به

1 ـ اصول كافى، ج1 كتاب التوحيد ص125.

2 ـ بحار الانوار، ج82 ص221.