فتحالله گولن اشاره:
آنچه در پيش رو داريد، گزارشي مختصر پيرامون فعاليّتهاي گسترده آموزشي ـ تربيتي مجموعهي فتح الله گولن در كشورهاي مختلف جهان است. اين گزارش از مصاحبهي وي با يك روزنامه انگليسي استخراج شده و تقديم خوانندگان عزيز ميگردد.
مطالعهي اين مختصر ميتواند در جهت آگاهي خوانندگان گرامي، دلسوزان نظام و مبلّغان ارجمند نسبت به فعاليّت بعضي از مؤسسات تبليغاتي مؤثر باشد. اميد آن كه ما را براي تلاش گسترده و دردمندانه آماده سازد.
فتح الله گولن كيست؟ فتح الله گولن يكي از شخصيّتهاي شناخته شده و مطرح در جامعهي اسلامي معاصر تركيه است. وي فارغ التحصيل مدارس امام خطيب و دانشكده الهيات در اين كشور است. او نخست به عنوان كارمند (مبلّغ) به استخدام سازمان امور ديانت جمهوري تركيه در آمد و در شرق تركيه امر تبليغ مذهب حنفي و اشاعهي انديشههاي بديع الزمان سعيد نوري را بر عهده داشت. مراكز و بنيادهاي اقتصادي، آموزشي و فرهنگي مختلفي تأسيس كرد.
عمل كرد تبليغي فتح الله گولن
فتح الله گولن سي سال قبل با همكاري دوستانش در «ازمير» تصميم به فعاليّت در زمينهي تعليم و تربيت نسل جوان در داخل و خارج از كشور تركيه گرفت. و نهاد عظيم آموزشياش را پايهگذاري كرد. هدف او از فعاليّتهاي تبليغي به گفته خودش در موارد زير خلاصه ميشود:
1 ـ تأسيس مكان در خارج از كشور جهت تعليم و تربيت قبل از اين كه كشورهاي ديگري چون ايران اين خلاء را پر كنند.
2 ـ پرورش نسل برتري كه پس از 10 ـ 15 سال اين كشور را اداره خواهند كرد كه از هم اكنون نشانههاي آن به چشم ميخورد.
3 ـ پرورش مبلّغ براي تبليغ از تركيه:
او ميگويد، ما نتوانستيم ظرف 3 ـ 4 سال در آسيا از مرز 200 مدرسه تجاوز كنيم ولي همه ساله بر تعداد دويست ميليون انساني كه به زبان تركي سخن ميگويند، چهل هزار نفر افزوده ميشود. اين نسل جديد چهل هزار نفري به عنوان ميسيونرهاي داوطلب به تبليغ تركيه در چهارگوشه جهان دست ميزنند.
4 ـ ايجاد همبستگي بين ملّتها و ايجاد زمينه، براي همكاريهاي اقتصادي.
به عقيدهي گولن معلّماني كه از تركيه براي تعليم به اطراف جهان گسيل ميشوند، ميتوانند مثل ديپلمات انجام وظيفه كرده، پلي ميان تركيه و كشور محل مأموريت خود باشند و ضمن تأمين همبستگي ميان ملّتها، زمينهي لازم براي همكاريهاي اقتصادي را نيز فراهم آورند.
سير صعودي افتتاح و گسترش مدارس فتح الله گولن با تأسيس كالج (يا مانلار) ازمير آغاز گرديد تا آنجا كه امروزه اين مدارس در خارج از محدوده جغرافيايي تركيه، در سطح 52 كشور جهان از سيبري تا مغولستان، از الباني تا روماني، از انگلستان تا آفريقاي جنوبي و از قزاقستان تا پاكستان گسترش يافته است.
به عقيدهي گولن معلّماني كه از تركيه براي تعليم به اطراف جهان گسيل ميشوند، ميتوانند مثل ديپلمات انجام وظيفه كرده، پلي ميان تركيه و كشور محل مأموريت خود باشند و ضمن تأمين همبستگي ميان ملّتها، زمينهي لازم براي همكاريهاي اقتصادي را نيز فراهم آورند فتح الله گولن امروز با غرور فعاليّت نهاد عظيم آموزشياش را كه شامل 500 مدرسه، كالج، دانشگاه و خوابگاه در داخل و خارج از تركيه است رهبري ميكند.
او توانست طي 25 سال پرچم تركيه را در 52 كشور جهان به اهتزاز در آورده و سرود ملي اين كشور را به گوش جهانيان برساند.
لازم به ذكر است كه اكثر فرزندان مسئولين و مقامهاي ارشد كشورهاي منطقه و به ويژه فرزندان سفرا و نمايندگان كشورهاي خارجي مقيم منطقه نيز در اين مدارس به تحصيل مشغولند.
نمونههايي از فعاليتهاي مدارس فتح اللّه گولن 1 ـ آذربايجان بعد از فروپاشي اتحاد جماهير شوروي، 1500 مسجد در كشور آذربايجان احداث يا احياء گرديده است. ادعا ميشود كه در اين خصوص بيشترين اهتمام و نفوذ از جانب جمهوري تركيه صورت گرفته است.
فتح الله گولن ميگويد: «در سال 1990 كه سراسر روسيه دچار بحران بود، دو نفر را به آذربايجان اعزام كرديم. در شرايطي كه آنها با خطر جدي و جاني مواجه بودند.» دانشگاه فتح الله گولن در اين كشور در سال 1993 فعاليّت خود را آغاز كرد و اكنون 750 دانشجو در آن مشغول به تحصيل هستند و همه ساله حدود 7 هزار تقاضا براي ثبت نام در اين دانشگاه ميرسد و فقط 10% از آنها شانس ادامهي تحصيل در اين دانشگاه دارند.
2 ـ سيبري سيبري امروز كه به فدارسيون روسيه وابسته است از 13 جمهوري خود مختار تركيب يافته است.
دوستان فتح الله گولن در ده جمهوري آن به فعاليّت آموزشي و تربيتي اشتغال دارند. نئوسيبريسكي پايتخت سيبري شهري است كه در آن كودكان روسي زبان تركي را مثل زبان مادري خود تكلم ميكنند. علاوه بر پانصد دانش آموز اين شهر به همين اندازه بزرگسالان نيز براي يادگيري زبان تركي به مراكز فرهنگي مراجعه ميكنند. معلمان ترك در دانشگاه دولتي نئوسيبريسكي به تدريس زبان تركي مشغولند.
سال گذشته زمينهي بازديد 300 دانش آموز روسي از تركيه فراهم گرديد و همهي اين دانش آموزان شيفته تركيه شدند. سپس نوبت به اولياء و دولتمردان عالي رتبه رسيد كه تحت تأثير سخنان فرزندان خود به تركيه آمدند و در بازگشت از تركيه با آب و تاب از اين كشور صحبت ميكردند.
3 ـ تركمنستان در اين كشور ظرف مدت 5 سال 20 مؤسسهي آموزشي تأسيس شده است و از 302 فارغ التحصيل اين مؤسسات آموزشي، 96% از آنها توانستند وارد دانشگاه شوند.
دانشآموزان تركمني مدارس فتح اللّه گولن در المپياد جهاني زيستشناسي موفق به كسب دو مدال طلا و دو مدال نقره شدهاند. در حال حاضر 3600 دانشجوي تركمنستان در دانشگاههاي تركيه مشغول به تحصيل هستند.
4 ـ ازبكستان تنها در سال تحصيلي 93 ـ 1992 ميلادي 18 مجتمع آموزشي كه داراي 51 آزمايشگاه و 412 دستگاه رايانه است با هزينه 5/11 ميليون دلار در ازبكستان احداث گرديد.
با گذشت 6 سال امروز مؤسسات آموزشي ترك با 3500 دانش آموز از برگزيدهترين مدارس ازبكستان محسوب ميشوند و 94% از فارغ التحصيلان آن وارد دانشگاه شدهاند.
5 ـ بوسني سه كالج ترك در بوسني فعاليّت دارند كه از سال 1995 به بعد احداث شدهاند. به عنوان نمونه فقط مساحت اعياني مدرسهي سارايوو 50000 متر مربع است.
يك قرن پس از آن كه عثماني از خاك بوسني ـ هرزگوين عقب كشيد، سرود ملي تركان مجدّدا در اين سرزمين زيبا خوانده ميشود.
6 ـ افغانستان در اين كشور چهار كالج فتح الله گولن علي رغم جنگ مشغول انجام فعاليّت هستند.
7 ـ دانشگاهها و مدارس ديگر دانشگاه بين المللي قزاقستان در سال 1996 طي مراسم با شكوهي از سوي سليمان دميرل و نور سلطان نظربايف در قزاقستان افتتاح شد. در اين دانشگاه 420 دانشجو در رشتههاي علوم اداري، اقتصادي، تربيتي و مهندسي تحصيل ميكنند.
دانشگاه الاداغ در قرقيزستان، مدرسه عالي راه و ساختمان در مغولستان، كالج و مدرسه بين المللي پاك ـ ترك در پاكستان، انسيتوي اسلامي در بلغارستان، انسيتو در داغستان، دانشكده علوم اقتصادي و اداري و دانشكده شرقيات و كالج مريدين لندن از ديگر دانشگاهها و مدارس فتح الله گولن ميباشند.
مدارس فتح الله گولن توانستهاند موفقيتهايي در زمينههاي علمي كسب كنند كه به دو مورد به عنوان نمونه اشاره ميشود:
1 ـ دبيرستان يامانلار در پنج سال گذشته 22 مدال (طلا، نقره و برنز) در سطح بينالملل و 89 مدال در سطح ملي دريافت كرده است.
2 ـ بيست و سه دانش آموز مدرسه فاتح در سال تحصيلي 96 ـ 95 در المپيادهاي مختلف مؤسسهي پژوهشهاي تركيه درجههاي اول، دوم و سوم را اخذ كردند.
مقررات عام مدارس فتح الله گولن مدارس فتح الله گولن موارد ذيل را رعايت ميكنند:
1 ـ اجراي مقررات آموزشي جاري در كشور متوقف فيه.
2 ـ حذف مسايل و موارد حساسيت برانگيز.
3 ـ تقويّت و توسعه مشتركات فرهنگي، هنري و تاريخي.
4 ـ مدح رهبران، احترام به پرچم و علايق و سنن ملي كشورهاي متوقف فيه.
معلّمان اين مدارس كه امروزه تعدادشان افزون بر چهار هزار نفر است، از ميان فارغ التحصيلان بهترين دانشگاههاي تركيه انتخاب شدهاند. همهي اين معلّمان كه سنشان بين 25 تا 35 سال است، تحصيلات علمي قابل توجّهي داشته و با زبان انگليسي آشنا ميباشند.
حمايتهاي مادي و معنوي براي افتتاح و گسترش مدارس در داخل و خارج از كشور نياز به حمايتهاي مادي و معنوي از سوي سران كشور و نيز مؤسسات اقتصادي است. حمايتهاي مادي و معنوي از فعاليتهاي گولن را در دو محور زير پي ميگيريم:
الف: حمايتهاي مالي:
براي افتتاح مدارسي كه در پنج قاره جهان گسترش مييابند، شركتهايي در تركيه تأسيس گرديد. اين شركتها براي افتتاح مدرسه در خارج از كشور به وزارت آموزش ملي تركيه مراجعه كرده، مجوز لازم را دريافت ميكنند.
دوستان فتح الله گولن براي افتتاح مدارس دست به تأسيس شركتهاي مختلفي زدهاند كه فتح الله گولن با استفاده از منابع انساني و مالي شركتها، بنيادها، مؤسسات، نهادهاي دولتي و خصوصي و به ويژه مراكز اقتصادي توانسته است، در كل جهان 200 مركز آموزش علمي و تبليغي كه 170 مركز آن در آسياي مركزي است ـ با 1400 مَدرَس تشكيل دهد كه 34 هزار محصل در آنها مشغول به تحصيل هستند.
ب ـ حمايتهاي معنوي:
فتح الله گولن همواره از حمايت معنوي سران جمهوري تركيه برخوردار بوده است. و با اين حمايتها توانسته است، سريعتر به موفقيت نايل شود. به چند نمونه توجّه كنيد:
1 ـ تورگوت اوزال هشتمين رئيس جمهور تركيه آخرين مسافرتش را براي مدارس فتح الله گولن انجام داد. او در بيمارستان به فتح الله گولن گفت: «در خصوص فعاليتهاي آموزشي، پنجاه بار به دولتمردان و وزارت خارجه سفارش كردم.» 2 ـ سليمان دميرل در خصوص مدارس فتح الله گولن به ادوارد شوارد نادزه رئيس جمهور گرجستان نامه فرستاد.
3 ـ بلند اجويت در حمايت از گولن ميگويد: «اگر گولن و همراهانش آموزش معاصر را به آن كشورها نبرده بودند، ايران و عربستان سعودي در آن كشورها حالت و وضعيت مؤثرتري به دست ميآوردند.» 4 ـ گولن ميگويد: «از اوزال خواستم با كريم اف در ازبكستان تماس بگيرد.» [او كه زياد اين كار را كرده بود] پاسخ داد: «تلفن ميزنم ولي ميترسم تلفن را به رويم ببندد.»
در اين مقال مجالي براي تبيين همهي باورهاي فتح الله گولن نيست. فقط جهت اطلاع خوانندگان گرامي از وضعيت اعتقادي مؤسسات فتح الله گولن به چند باور فتح الله گولن اشاره ميشود:
ا ـ جدايي دين از سياست.
2 ـ روشنفكري و دوستي با آتاتورك: گولن در تبيين فعاليّت آموزشي خود كلام آتاتورك را مورد استناد قرار ميدهد كه «منتظر نباشيد تا آنان به ما نزديك شوند بلكه لازم است كه ما به سوي آنان برويم.» شعار مدارس فتح الله گولن در آذربايجان اين است: «در خط آتا (آتاتورك) و درخدمت آذربايجان.» 3 ـ ضديت با شيعه: فتح الله گولن در مصاحبهاي ضمن توجيه عمل كرد نظاميان شوراي امنيت ملّي تركيه در خصوص جلوگيري و ايجاد محدوديت براي فعاليّت اسلامي، نسبت به شيعه و ايرانيان نيز مطالب مغرضانهاي بيان كرد.