4- پاره كردن بينى و پرده ميانى دو سوراخ آن 13 ديه دارد.(98)

4- گوشها

حكم برخى از صورتهاى جرم بر گوشها عبارت است از:

1- بريدن هر دو گوش بطور كامل ، ديه كامل دارد.

2- بريدن يكى از دو گوش بطور كامل ،12 ديه دارد.

3- بريدن قسمتى ازگوش ، ديه اش به همان نسبت است ، مثلاً اگر 12- گوش بريده شود12 ديه گوش و ... .

4- نرمه گوش ‍ 13 ديه گوش و در قسمتى از آن به همان نسبت .

5- شكافتن گوش (پاره كردن پرده گوش ) 13 ديه گوش است بنابر احتياط.(99)

ديه اعضاى بدن (2): 5 لبها

جنايت بر لبهاى انسان چند صورت دارد. قبل از پرداختن به حكم آن تذكر اين نكته لازم است كه :

حدود لب بالا از نظر عرض مقدارى است كه لثه را مى پوشاند ومتصل به دو روزنه و ديواره بينى است و طول آن همان طول دهان مى باشد و حدود لب پايين ، از نظر عرض مقدارى است كه لثه پايين را مى پوشاند و طول آن همان طول دهان است و حاشيه دو طرف دهان (گونه ها) جز لبها نيست .(100)

اينك به بيان حكم برخى از جنايتهايى كه بر لبها وارد مى شود، مى پردازيم :

1- قطع هر دو لب ، ديه كامل

2- قطع هر يك از دو لب ، 12 ديه (101)

3- شكافتن دو لب به طورى كه دندانها آشكار شوددر صورت خوب نشدن ،13 ديه درصورت خوب شدن ،15 ديه

4- شكافتن يكى از لبهادر صورت خوب نشدن ، 13 ديه يك لب (16 ديه كامل ) در صورت خوب شدن 15 ديه يك لب (110 ديه كامل )

5- جنايت بر لب بطورى كه جمع شود و روى دندانها را نپوشاند، (ارش و) حكومت (102)

6- زبان

جنايت بر زبان شخص سالم يا لال اعم از قطع كامل ، نصف يا قسمتى از آن صورتهاى گوناگونى دارد كه به برخى از آنها اشاره مى كنيم :

الف- زبان شخص سالم

1- قطع كامل آن ، ديه كامل دارد.(103)

2- قطع قسمتى از آن ، به حروف معجم (104) بررسى مى شود و ديه بر تمام آنها به طور مساوى تقسيم مى گردد.

بنابراين اگر همه حروف معجم ازبين برود، ديه كامل دارد و چنانچه برخى از بين رود، فقط سهم ازبين رفته ، واجب است .(105)

3- آنچه در(صحت ونقص ) زبان شخص سالم معتبراست ، مقدار از بين رفتن حروف است - نه مقدارمساحت زبان بنابراين اگرنصف زبان قطع شده ، ولى 14 حروف ازبين رود،14 ديه به او تعلق مى گيرد. وچنانچه ربع زبان بريده شود، ولى 12 حروف ازبين رود،12 ديه به اوتعلق مى گيرد.(106)

4- اگر با جنايت حرفى از بين نرود، ليكن زبانش سنگين يا تندگو گردد، به صورتى كه عيب شمرده شود، مرجع ، تعيين (ارش و) حكومت است .(107)

5- بريدن زبان بچه قبل از رسيدن به حد سخن گفتن ، ديه كامل دارد واگر به آن حد برسد، ولى به سخن نيامده باشد، 13 ديه دارد.(108)

ب- زبان شخص لال

1- قطع كامل آن ، 13 ديه دارد.(109)

2- در قطع قسمتى از زبان او (پرداخت ديه ) به حساب مساحت آن است .(110)

7- دندانها

مجموع دندانهاى انسان بطور معمول 28 دندان است و جنايتهايى كه بر آن وارد مى شود، مجازاتهايى را به