هشام : آيا بينى دارى ؟
عمرو: آرى .
هشام : با آن چه استفاده مى برى ؟
عمرو: به وسيله بينى بوها را استشمام مى نمايم .
هشام : آيا زبان و دهان دارى ؟
عمرو: آرى .
عمرو: با آن چه نفعى مى برى ؟
عمرو: با زبان طعم غذاها چشيده و درك مى كنم .
هشام : آيا گوش دارى ؟
عمرو: آرى .
هشام : با گوش چه استفاده مى كنى ؟
عمرو: با گوش ، صداها را مى شنوم .
هشام : آيا قلب دارى ؟
عمرو: آرى .
هشام : با قلب چه مى كنى ؟
عمرو: به وسيله قلب (مركز ادراكات ) آنچه بر اعضاى بدنم مى گذرد، و بر حواس من خطور مى كند، برطرف كرده ، و صحيح را از باطل تشخيص مى دهم .
هشام : آيا اعضاء، از قلب بى نياز نيستند؟
عمرو: نه ، نه هرگز.
هشام : وقتى كه اعضاء بدن ، صحيح و سالم هستند، چه نيازى به قلب دارند؟
عمرو: پسرجانم ! اعضاء بدن در بوئيدن يا ديدن يا شنيدن يا چشيدن ، ترديد پيدا كنند، و در امرى از امور دچار حيرت شوند، فورا به قلب (مركز ادراكات ) مراجعه مى كنند، تا ترديدشان رفع شود و يقين حاصل كنند.
هشام : بنابراين خداوند قلب را براى رفع ترديد قرار داده است .
عمرو: آرى .
هشام : اى مرد دانشمند! وقتى كه خداوند براى تنظيم اداره امور كشور كوچك تن تو، پيشوايى به نام قلب قرار داده ، چگونه ممكن است كه خداى مهربان آنهمه مخلوق و بندگان خود را بدون رهبر، واگذارد، تا در حيرت و شك ، به سر برند و براى رفع شك و حيرت آنها، امام و پيشوا نيافريده باشد، تا مردم در موارد مختلف به او مراجعه كنند.
در اين هنگام ، (عمرو) سكوت عميقى كرد و لب به سخن نگشود، و پس از زمانى تاءمل ، به هشام گفت :
(آيا تو هشام بن حكم نيستى ؟)
هشام : (نه ) (اين پاسخ هشام يكنوع تاكتيك بود).
عمرو: آيا با او نشست و برخاست نكرده اى ؟
و در تماس نبوده اى ؟
هشام : نه .
عمرو: پس تو از اهل كجائى ؟
هشام : از اهل كوفه هستم .
عمرو: پس تو همان هشام هستى .
هشام : در اين هنگام ، (عمرو) از جا برخاست و مرا در آغوش كشيد و بر جاى خود نشانيد، و تا من بر آن مسند نشسته بودم ، سخنى نگفت .
وقتى كه سخن هشام به اينجا رسيده امام صادق (ع ) خنديد و به هشام فرمود: اين طرز استدلال را از كه آموخته اى ؟
هشام عرض كرد: آنچه از شما شنيده بودم منظم كردم .
امام صادق (ع ) فرمود:
(هذا والله مكتوب فى صحف ابراهيم و موسى )
(سوگند به خدا، اين گونه مناظره تو در صحف ابراهيم و موسى (ع ) نوشته شده است ) (80)