‌صفحه‌ى 435

شىء» همان طور كه نهى تحريمى را دربرمى گيرد نهى تنزيهى را نيز شامل است.(1)

نتيجه بحث در مقدّمه چهارم اين شد كه نهى تنزيهى كراهتى داخل در محلّ بحث است.

مقدّمه پنجم

آيا نهى غيرى داخل در محلّ نزاع است؟

همان طور كه واجبات به دو قسم نفسى و غيرى تقسيم مىشوند، محرّمات نيز به دو قسم نفسى و غيرى (= مقدّمى) تقسيم مىشوند. گاهى نهى، نفسى است، كه مستقلا به عبادت يا معامله اى تعلّق مىگيرد و گاهى غيرى است كه از راه مقدّميّت، به چيزى تعلّق مىگيرد.

در اين كه «آيا نهى غيرى داخل در محلّ نزاع است يا نه؟» اختلاف مهمّى بين محقّق قمى (رحمه الله) و مرحوم آخوند وجود دارد.

نظريه محقّق قمى (رحمه الله)

مرحوم محقّق قمى مىفرمايد: نهى غيرى از محلّ نزاع خارج است، زيرا همان طور كه در فرق واجب نفسى و واجب غيرى مطرح مىشد كه «واجب نفسى، استحقاق عقوبت بر مخالفت دارد ولى واجب غيرى استحقاق عقوبت بر مخالفت ندارد» در مورد نهى نفسى و نهى غيرى نيز همين فرق وجود دارد. نهى نفسى استحقاق عقوبت بر مخالفت دارد،(2) امّا نهى غيرى استحقاق عقوبت بر مخالفت ندارد.

1 ـ كفاية الاُصول، ج1، ص284

2 ـ مخالفت نهى نفسى به اتيان حاصل مىشود ولى مخالفت واجب نفسى به ترك تحقّق پيدا مىكند.