است. در مورد خمس نيز اغلب فقها در پرداخت آن به مجتهدان اتفاقنظر دارند، اما آنچه قابل توجه است، پرداخت خراج به فقيه است. «خراج»، مالياتى صرفاً حكومتى است و محل مصرف آن، مصالح عمومى جامعه اسلامى است. كركى در رساله خراجيه خود مىنويسد، امور مربوط به خراج در عصر غيبت به فقيه سپرده شده است، و در صورت امكان و فقدان خطر، فقيه خراج را گرفته، در مصالح عمومى جامعه هزينه مىكند. درباره خراج، به لحاظ اهميتى كه در آن دوران داشته است، بعد از اين بحث خواهيم كرد.
حل و فصل مسائل شرعى مردم و پاسخگويى به سؤالات روز براساس منابع شيعى از وظايف اصلى فقها است. به نظر كركى فرق افتا با قضا در اين است كه اوّلى بيان حكم شرعى به نحو كلى و بدون توجه به مصداق است و دومى، بيان حكم شرعى در موردى خاص1.
كركى در رساله نماز جمعه اختيارات محدود ديگرى نيز براى فقيه ذكر مىكند.
امر به معروف و نهى از منكر از فرايض مهم اسلام به شمار مىآيد و دامنه آن، سادهترين مسائل فردى تا پيچيدهترين موضوعات اجتماعى را شامل مىشود. فقها معمولاً اين بحث را بعد از بحث جهاد و يا در ذيل آن مطرح مىكردهاند2. كركى نيز در جامعالمقاصد آن را در انتهاى بحث جهاد
1. همان، ص 165. 2. مانند شهيد اوّل در لمعه كتاب الجهاد الفصل الخامس. به خلاف برخى ديگر كه آن را در كتابى مستقل مطرح كردهاند؛ مانند شرائع الاسلام.