تفسیر نمونه

ناصر مکارم شیرازی

جلد 2 -صفحه : 655/ 312
نمايش فراداده

مى‏خيزد (فِي كُلِّ سُنْبُلَةٍ مِائَةُ حَبَّةٍ).

تازه پاداش آنها منحصر به اين نيست، بلكه:" خداوند آن را براى هر كس بخواهد (و شايستگى در آنها و انفاق آنها را از نظر نيت و اخلاص و كيفيت و كميت ببيند) دو يا چند برابر مى‏كند" (وَ اللَّهُ يُضاعِفُ لِمَنْ يَشاءُ).

و اين همه پاداش از سوى خدا عجيب نيست" چرا كه او (از نظر رحمت و قدرت) وسيع و از همه چيز آگاه است" (وَ اللَّهُ واسِعٌ عَلِيمٌ).

بعضى از مفسران گفته‏اند: منظور از انفاق در آيه فوق تنها انفاق در راه جهاد است زيرا اين آيه در واقع تاكيدى است بر آنچه در آيات گذشته قبل از داستان عزير و ابراهيم و طالوت آمده بود، ولى حق اين است كه مفهوم آيه گسترده است و حتى پيوند آن با آيات گذشته نيز نمى‏تواند دليل بر تخصيص اين آيه و آيات آينده شود، زيرا فى سبيل اللَّه مفهوم وسيعى دارد كه هر مصرف نيكى را شامل مى‏شود، به علاوه آيات آينده نشان مى‏دهد كه بحث انفاق در اينجا مستقلا دنبال مى‏شود و در روايات اسلامى نيز به تعميم معنى آيه نيز اشاره شده است «1».

نكته قابل توجه اينكه در اين آيه كسانى كه در راه خدا انفاق مى‏كنند به دانه پر بركتى كه در زمين مستعدى افشانده شود تشبيه شده‏اند در حالى كه قاعدتا بايد عمل آنها تشبيه به اين دانه شود، نه خود اينها، و لذا بسيارى از مفسران گفته‏اند كه در آيه محذوفى وجود دارد مانند كلمه" صدقات" قبل از" الذين"، يا كلمه" باذر" قبل از" حبة" و مانند آن.

ولى هيچگونه دليلى بر حذف و تقدير در آيه نيست و تشبيه افراد انفاق كننده به دانه‏هاى پر بركت تشبيه جالب و عميقى است گويا قرآن مى‏خواهد بگويد: عمل‏

1) مرحوم" طبرسى" در" مجمع البيان" بعد از آنكه گسترده بودن مفهوم آيه را شرح مى‏دهد مى‏گويد:

و هو المروى عن ابى عبد اللَّه (ع)، از امام صادق (ع) نيز همين نقل شده است- مجمع البيان، جلد 1 و 2 صفحه 374.