در اين دو آيه پنج صفت ديگر از صفات منافقان در عبارات كوتاهى آمده است:
1- آنها براى رسيدن به اهداف شوم خود از راه خدعه و نيرنگ وارد ميشوند و حتى ميخواهند:" به خدا خدعه و نيرنگ زنند در حالى كه در همان لحظات كه در صدد چنين كارى هستند در يك نوع خدعه واقع شدهاند، زيرا براى بدست آوردن سرمايههاى ناچيزى سرمايههاى بزرگ وجود خود را از دست مىدهند".
(إِنَّ الْمُنافِقِينَ يُخادِعُونَ اللَّهَ وَ هُوَ خادِعُهُمْ).
تفسير فوق از واو" وَ هُوَ خادِعُهُمْ" كه واو حاليه است استفاده ميشود و اين درست شبيه داستان معروفى است كه از بعضى بزرگان نقل شده است كه به جمعى از پيشهوران ميگفت: از اين بترسيد كه مسافران غريب بر سر شما كلاه بگذارند، كسى گفت اتفاقا آنها افراد بيخبر و سادهدلى هستند ما بر سر آنها ميتوانيم كلاه بگذاريم، مرد بزرگ گفت: منظور من هم همانست، شما سرمايه ناچيزى از اين راه فراهم ميسازيد و سرمايه بزرگ ايمان را از دست ميدهيد! 2- آنها از خدا دورند و از راز و نياز با او لذت نمىبرند و به همين دليل:" هنگامى كه بنماز برخيزند سرتاپاى آنها غرق كسالت و بىحالى است" (وَ إِذا قامُوا إِلَى الصَّلاةِ قامُوا كُسالى).
3- آنها چون به خدا و وعدههاى بزرگ او ايمان ندارند، اگر عبادت يا عمل نيكى انجام دهند آن نيز از روى ريا است نه به خاطر خدا! (يُراؤُنَ النَّاسَ) 4- آنها اگر ذكرى هم بگويند و يادى از خدا كنند از صميم دل و از