نظر تضادى ببينند، ولى با توجه به آنچه در منابع اسلامى وارد شده روشن ميشود كه مورد عفو و گذشت جاى معينى است كه از آن سوء استفاده نشود و مورد مبارزه و كوبيدن ظلم، جاى ديگر.
توضيح اينكه عفو و گذشت مخصوص موارد قدرت و پيروزى بر دشمن و شكست نهايى او است، يعنى در موردى كه احساس خطر جديدى از ناحيه دشمن نشود، بلكه عفو و گذشت از او يك نوع اصلاح و تربيت در مورد او محسوب شود و او را به تجديد نظر در مسير خود وادارد چنان كه در موارد زيادى از تاريخ اسلام به چنين افرادى برخورد مىكنيم و حديث معروف" اذا قدرت على عدوك فاجعل العفو عنه شكرا للقدرة عليه ". هنگامى كه بر دشمن پيروز شدى گذشت را زكاة اين پيروزى قرار ده «1».
شاهدى بر اين مدعا است.
اما در مواردى كه خطر دشمن هنوز بر طرف نگشته و احتمالا گذشت، او را جسورتر و آمادهتر مىكند، يا اينكه عفو و گذشت يك نوع تسليم و رضايت به ظلم محسوب ميشود، هيچگاه اسلام اجازه چنين عفوى را نميدهد و هرگز پيشوايان اسلام در چنين مواردى راه عفو و گذشت را انتخاب نكردند.
(1) نهج البلاغه- كلمات قصار- كلمه 10