تفسیر نمونه

ناصر مکارم شیرازی

جلد 8 -صفحه : 401/ 14
نمايش فراداده

تفسير:

در اين آيه همانگونه كه از مضمون آن استفاده مى‏شود سخن از فرد يا افرادى در ميان است كه پيامبر (ص) را با گفته‏هاى خود آزار مى‏دادند و مى‏گفتند" او انسان خوش‏باور، و دهن‏بينى است" (وَ مِنْهُمُ الَّذِينَ يُؤْذُونَ النَّبِيَّ وَ يَقُولُونَ هُوَ أُذُنٌ).

" اذن" در اصل به معنى گوش است، ولى به اشخاصى كه زياد به حرف مردم گوش مى‏دهند، و به اصطلاح" گوشى" هستند نيز اين كلمه اطلاق مى‏شود.

آنها در حقيقت يكى از نقاط قوت پيامبر (ص) را كه وجود آن در يك رهبر كاملا لازم است، به عنوان نقطه ضعف نشان مى‏دادند و از اين واقعيت غافل بودند كه يك رهبر محبوب، بايد نهايت لطف و محبت را نشان دهد، و حتى الامكان عذرهاى مردم را بپذيرد، و در مورد عيوب آنها پرده‏درى نكند (مگر در آنجا كه اين كار موجب سوء استفاده شود).

لذا قرآن بلافاصله اضافه مى‏كند كه:" به آنها بگو اگر پيامبر گوش به سخنان شما فرا مى‏دهد، و عذرتان را مى‏پذيرد، و به گمان شما يك آدم گوشى است اين به نفع شما است"! (قُلْ أُذُنُ خَيْرٍ لَكُمْ).

زيرا از اين طريق آبروى شما را حفظ كرده، و شخصيتتان را خرد نمى‏كند عواطف شما را جريحه‏دار نمى‏سازد، و براى حفظ محبت و اتحاد و وحدت شما از اين طريق كوشش مى‏كند، در حالى كه اگر او فورا پرده‏ها را بالا مى‏زد، و دروغگويان را رسوا مى‏كرد، دردسر فراوانى براى شما فراهم مى‏آمد، علاوه بر اينكه آبروى عده‏اى به سرعت از بين مى‏رفت، راه بازگشت و توبه بر آنها بسته مى‏شد، و افراد آلوده‏اى كه قابل هدايت بودند در صف بدكاران جاى مى‏گرفتند