تفسیر نمونه

ناصر مکارم شیرازی

جلد 8 -صفحه : 401/ 60
نمايش فراداده

مفهوم روايات فوق اين است كه پيامبر (ص) از عدد هفتاد در آيه مورد بحث" تعداد" فهميده است و لذا فرموده من بيش از هفتاد بار براى آنها استغفار مى‏كنم، در حالى كه همانطور كه گفتيم آيه مورد بحث مخصوصا با توجه به علتى كه در ذيل آن آمده به روشنى به ما مى‏فهماند كه عدد هفتاد براى" تكثير" است و كنايه از نفى مطلق توام با تاكيد مى‏باشد.

بنا بر اين روايات فوق چون مخالف با قرآن است ابدا قابل قبول نيست بخصوص كه اسناد آنها از نظر ما نيز معتبر نمى‏باشد.

تنها توجيهى كه مى‏توان براى روايات فوق كرد (هر چند خلاف ظاهر است) اين است كه پيامبر (ص) قبل از نزول آيات فوق اين جمله را مى‏فرموده، و هنگامى كه آيات فوق نازل شد، از استغفار براى آنها صرف نظر فرمود.

روايت ديگرى نيز در اين باره نقل شده كه ممكن است ريشه اصلى روايات فوق باشد كه به هنگام" نقل به معنى" دگرگون شده است، و آن اينكه پيامبر (ص) فرمود:

لو علمت انه لو زدت على السبعين مرة غفر لهم لفعلت‏ يعنى" اگر مى‏دانستم كه هر گاه بيش از هفتاد بار براى آنها استغفار كنم خداوند آنان را مى‏بخشد چنين مى‏كردم".

مفهوم اين سخن (مخصوصا با توجه به كلمه" لو" كه براى امتناع مى‏باشد) اين است كه مى‏دانم خدا آنها را نمى‏بخشد، ولى بقدرى قلبم از عشق به هدايت بندگان خدا و نجاتشان آكنده است، كه اگر فرضا بيش از هفتاد بار استغفار باعث نجاتشان مى‏شد چنين مى‏كردم.

به هر حال مفهوم آيات فوق روشن است، و هر حديثى بر خلاف آنها باشد يا بايد آن را توجيه كرد و يا كنار گذاشت.