مهم پيشرفت سريع اسلام در آن روز و عقبماندگى امروز ما روشن مىشود.
ما چگونه مىتوانيم انتظار داشته باشيم كسانى كه به هنگام معاف شدن از شركت در جهاد همچون ابر بهارى اشك مىريختند با آنها كه با" هزار و يك بهانه" مىخواهند از صف مجاهدان خارج شوند يكسان باشند؟!.
اگر آن روح" ايمان" و آن" عشق به جهاد" و آن" افتخار كردن به شهادت" امروز هم در ميان ما مسلمانان زنده شود پيروزى و پيشرفت همانگونه است كه در آغاز اسلام بود.
بدبختى اينجاست كه ما اسلام را يك پوشش سطحى و ظاهرى براى خود قرار دادهايم بى آنكه در اعماق وجودمان نفوذ كند، و باز هم توقع داريم بر جاى مسلمانان نخستين تكيه زنيم!.
2- از آيات گذشته اين موضوع نيز استفاده شد كه هيچكس به طور كلى از همكارى با مجاهدان راه خدا، معاف نيست، حتى آنها كه بيمارند و نابينا و طبعا قادر به برداشتن اسلحه و شركت در ميدان نبرد نيستند، ولى با زبان و تبليغ و اعمال خود مىتوانند مشوق مجاهدان و پشتيبان برنامههاى آنها باشند، آنها نيز بايد اين رسالت خود را فراموش نكنند و به كلى از برنامهها كنار نروند.
در حقيقت جهاد مراحلى دارد و معذور بودن از يك مرحله آن دليل بر معذور بودن از مراحل ديگر نيست.
3- جمله" ما عَلَى الْمُحْسِنِينَ مِنْ سَبِيلٍ" (راهى براى مؤاخذه نيكوكاران وجود ندارد) در مباحث فقهى سر چشمه قانون وسيعى شده است، و از آن احكام فراوانى استفاده كردهاند، مثلا هر گاه امانتى در دست شخص امينى بدون هيچگونه افراط و تفريط تلف شود، چنين شخصى نبايد ضامن باشد، و از جمله دلائلى كه